اسهال چیست و علت آن چه می‌تواند باشد ؟
اسهال یک بیماری نیست ، بلکه نشانه مشکل دیگری در بدن مانند عفونت یا ویروس است . همچنین می‌تواند به دلیل حساسیت‌های غذایی ، داروها ، تک‌یاختگان ( ۱۰ تا ۱۵ درصد موارد ) ، ویروس‌ها ( ۵۰ تا ۷۰ درصد موارد ) یا باکتری‌ها ( ۱۵ تا ۲۰ درصد موارد ) در آب و غذا نیز باشد .
در بیشتر موارد اسهال به‌خودی‌خود در طی چند روز از بین می‌رود ، اما بعضی از انواع اسهال می‌توانند مشکلات جدی‌ای به همراه داشته باشند .
بدن به‌وسیله اسهال باعث خارج کردن سموم از بدن میشود ، اما همین خارج‌سازی سموم و اسهال باعث ایجاد کم‌آبی و از دست رفتن الکترولیت‌های بدن میشود که از حالت بالانس خارج‌شده و باعث ایجاد مشکل می‌شوند .
خوشبختانه راه‌های درمانیه زیادی مانند لیست زیر موجود دارند :
- درمان‌های خانگی
- داروهای بدون نیاز به تجویز پزشک
- داروهای تجویزی
- تغییر رژیم غذایی
درمان سریع اسهال و اقدامات اولیه
از کمبود آب در بدن جلوگیری کنید . یکی از عوارض شایع اسهال ، کم شدن آب بدن است که می‌تواند خطرناک باشد . برای جبران آب ازدست‌رفته بدن می‌توانید آب ، سوپ ، آب‌میوه و موارد مشابه را در طول روز بنوشید .
نکات مهم در مورد آب بدن :
۱ – حتی اگر می‌توانید مقدار کمی آب را مزه مزه کنید ، این کار می‌تواند نقش مهمی در بازیابی آب ازدست‌رفته بدن با اسهال داشته باشد .
۲ – نوشیدن آب خوب است ، اما نوشیدنی‌های دیگر مانند : آب‌میوه ، سوپ و نوشیدنی‌های ورزشی نیز نباید فراموش شوند . بدن شما نیاز به الکترولیت‌هایی مانند پتاسیم و سدیم دارد .
۳ – بعضی از افراد گزارش داده‌اند که آب سیب می‌تواند علائم اسهال را بدتر کند .
۴ – مقداری چیپس یخی یا تکه‌ای یخ را بمکید اگر نمی‌توانید چیزی بنوشید .
۵ – اگر نتوانستید تا ۱۲ ساعت چیزی بنوشید یا اسهال شما بیشتر از ۲۴ ساعت به طول انجامید به پزشک مراجعه کنید ، ممکن است نیاز به تزریق سرم داشته باشید .
۶ – اگر کودک یا بچه شما اسهال گرفت به او آب‌میوه یا نوشیدنی گازدار ندهید . اگر بچه شیرخوار است ، به شیر دادن طبق معمول ادامه دهید .
داروهای ضد اسهال کدم‌اند ؟
شما می‌توانید از داروهای ضد اسهالی که به تجویز پزشک نیازی ندارند استفاده کنید .
لوپرامید یا بیسموت ساب‌سالیسیلات را می‌توانید امتحان کنید . این داروها در تمامی داروخانه‌ها در دسترس هستند . طبق دستورالعمل نوشته‌شده روی داروها آنها را مصرف کنید .
این داروها را به کودکان ندهید ، مگر زیر نظر پزشک !!!
بعضی از این داروها می‌توانند باعث بدتر شدن اسهال شوند . در این صورت با پزشک خود در مورد دارو و درمان جایگزین صحبت کنید .
آیا می‌توان مسکن مصرف کرد ؟
شما می‌توانید داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن را برای کاهش درد و تب ناشی از کرامپ معده مصرف کنید . به‌هرحال ، در دزهای بالا و در بعضی از اوقات این داروها می‌توانند باعث تحریک کردن و آسیب زدن به معده شوند .
فقط طبق دستورالعمل روی بسته آنها را مصرف کنید و در موارد زیر از آنها استفاده نکنید :
۱ – داروی دیگری از خانواده ضدالتهاب غیراستروئیدی مصرف می‌کنید .
۲ – اگر بیماری کبدی یا کلیوی دارید .
۳ – اگر تابه‌حال خونریزی معده یا زخم معده داشته‌اید .
۴ – اگر زیر ۱۸ سال سن دارید . حواستان باشد که نباید به کودکان و نوجوانان آسپرین داد ، زیرا می‌تواند باعث ایجاد سندرم ری شود که یک بیماری خطرناک است و می‌تواند جان فرد را به خطر بی اندازد .
مقدار زیادی استراحت کنید . همانند دیگر بیماری‌ها ، یکی از بهترین کارهایی را که می‌توان برای بدن انجام داد ، استراحت است . مقدار زیادی استراحت کنید ، خودتان را گرم نگه‌دارید و به بدن خود اجازه دهید تا استراحت کند .
این کار به شما کمک می‌کند تا بتوانید با هرگونه عفونتی که ممکن است باعث ایجاد اسهال در شما شده باشد بجنگید و استرس فیزیکی ناشی از احساس بیماری را کاهش دهید .
برای درمان اسهال چه بخوریم ؟
مایعات بخورید ، اما چه نوع مایعاتی ؟
شما درزمانی که اسهال دارد تا جایی که می‌توانید باید فشار روی سیستم گوارش خود را کاهش دهید . روی مصرف مایعات شفاف تمرکز کنید و الکترولیت‌های بدن را بدون فشار واردکردن به معده حفظ کنید .
۵ تا ۶ وعده غذایی کم‌حجم در طول روز میل کنید . یا فقط هرچند دقیقه یکبار از مایعاتی که گفته میشود مزه مزه کنید .
مایعات شفاف یعنی چه ؟
۱ – آب ( بدون گاز و طعم‌دهنده )
۲ – آب‌میوه بدون تکه‌های میوه و بافت آن و همچنین آب‌لیمو
۳ – نوشابه ( البته نوع بدون قند و بدون کافئین آن )
۴ – ژلاتین
۵ – چای و قهوه ( بدون کافئین و شیر )
۶ – آب سبزیجات
۷ – نوشیدنی‌های ورزشی ( این مورد را با دیگر موارد بنوشید ، زیرا حاوی قند زیادی هستند )
۸ – سوپ کم‌چرب و ساده
۹ – عسل ، شکر و آب‌نبات سخت مانند آب‌نبات نعنایی
۱۰ – بستنی یخی یا نوشمک ( میوه‌ای و دارای لبنیات نباشد )
غذاهای جامد را به‌تدریج وارد برنامه غذایی خود کنید . روز دوم شما ممکن است قادر باشید تا مقداری غذای خشک یا نیمه‌خشک به رژیم غذایی خود اضافه کنید . اگر نتوانستید این رژیم غذایی را تحمل‌کنید ، دوباره به رژیم غذایی در مرحله قبل ( مایعات ) روی بیاورید . غذاهایی را انتخاب کند که بدون طعم ، ساده و دارای چربی و فیبر کمی باشند .
رژیم غذایی ساده را دنبال کنید ، مثل : موز ، برنج ، سس سیب و نان تست را امتحان کنید . از دیگر گزینه‌های خوب می‌توان=به کراکر ( ترد ) ، نودل و سیب‌زمینی پخته اشاره کرد .
از غذاهای پرادویه و دارای طعم و عطر قوی دوری‌کنید . نمک ممکن است مشکلی نداشته باشد ، اما چیزهای تند نخورید .
مواد غذایی با فیبر کم بخورید . مواد غذایی که فیبر زیادی دارند بیشتر باعث ایجاد باد معده و بدتر شدن اسهال میشود . میوه و سبزیجات تازه ( به‌غیراز موز ) را حذف کنید تا زمانی که احساس بهتری داشته باشید .
البته باید بدانید فیبر می‌تواند به تنظیم حرکات روده در طولانی‌مدت کمک کند . اگر مشکل مکرر با اسهال دارید و مزمن است ، مصرف زیاد فیبر می‌تواند باعث تنظیم سیستم گوارش شما شود .
مواد غذایی پرچرب مصرف نکنید . مواد غذایی حاوی چربی بالا می‌تواند باعث بدتر کردن اسهال و معده درد بشوند . تا زمانی که ۱۰۰% خوب نشده‌اید ، مواد غذایی زیرا را مصرف نکنید :
۱ – گوشت قرمز
۲ – کره
۳ – کره گیاهی
۴ – لبنیات پرچرب
۵ – مواد غذایی سرخ‌کرده
۷ – مواد غذایی بسته‌بندی‌شده
۸ – فست فود
مصرف چربی را به کمتر از ۱۵ گرم در روز محدود کنید .
لبنیات مصرف نکنید . یکی از دلایل باد معده ، نفخ ، اسهال و عدم تحمل لاکتوز در بدن است . اگر متوجه شدید که بعد از مصرف لبنیات اسهال رخ می‌دهد یا بدتر میشود ، ممکن است دچار عدم تحمل لاکتوز باشید .
به‌هرحال درزمانی که اسهال دارید هیچ‌گونه لبنیاتی مصرف نکنید ، مخصوصاً شیر !!!
کافئین مصرف نکنید . کافئین می‌تواند باعث معده درد و ایجاد باد معده شود و ممکن است باعث کم‌آبی بدن شما نیز بشود ، زیرا آب بدن را دفع می‌کنند . البته نوشیدن قهوه ، چای و نوشابه بدون کافئین مشکلی ندارد .
کافئین در قهوه ، چای و بعضی نوشیدنی‌های ورزشی وجود دارد ، البته بعضی مواد غذایی مانند شکلات هم کافئین قابل‌توجهی دارند .
به هیچ وجه الکل ننوشید . الکل می‌تواند باعث بدتر شدن علائم شما شود . همچنین می‌تواند با بعضی از داروهایی که برای کنترل اسهال مصرف می‌شوند تداخل ایجاد کند .
همچنین الکل باعث ادرار بیشتر شده و در کاهش آب بدن مشارکت می‌کند که اصلاً برای کسی که اسهال دارد خوب نیست . بهتر است کلاً از الکل دوری‌کنید .
مصرف فروکتوز و شیرین‌کننده‌های مصنوعی را قطع کنید . مواد شیمیایی موجود در شیرین‌کننده‌های مصنوعی می‌توانند باعث ایجاد یا بدتر کردن اسهال شوند .
عموماً سعی کنید از مواد غذایی دارای افزودنی استفاده نکنید ، مخصوصاً تا زمانی که سیستم گوارش شما به حالت عادی برگردد .
حواستان به نوشیدنی‌ها و محصولات غذایی حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی باشد .
پروبیوتیک را امتحان کنید . پروبیوتیک نوعی باکتری‌های زنده هستند که به سالم نگه‌داشتن سیستم گوارش شما کمک می‌کنند . شما می‌توانید پروبیوتیک را در محصولاتی مانند ماست پیدا کنید یا قرص آن را از داروخانه تهیه کنید .
پروبیوتیک ممکن است برای اسهالی که به دلیل مصرف آنتی‌بیوتیک و بعضی از ویروس‌ها باشد به شما کمک کند . پروبیوتیک ها می‌توانند باعث بازسازی و بالانس کردن باکتری‌های خوب روده بزرگ شما شوند .
مصرف ماست ساده با کلونی‌های زنده پروبیوتیک جزو استثنائات مصرف نکردن لبنیات در زمان اسهال هستند .
درمان علت اسهال
احتمال زیاد علت آن ویروسی است . در بیشتر موارد علت اسهال ویروس است ، مانند سرماخوردگی و آنفولانزا اسهال ویروسی باید بعد از چند روز فروکش کند . تا آن موقع صبر کنید ، بدن را پر آب نگه‌دارید و برای از بین بردن علائم می‌توانید از داروهای ضد اسهال بدون نیاز به نسخه پزشک استفاده کنید .
برای عفونت باکتریایی به پزشک مراجعه کنید . اسهالی که به دلیل غذا یا آب آلوده ایجادشده باشد ، اغلب به دلیل باکتری یا بعضی‌اوقات انگل ایجاد میشود . در این موارد ، پزشک شما شاید برایتان آنتی‌بیوتیک یا دیگر داروهای درمان عفونت را تجویز کند . اگر اسهال شما تا ۲ الی ۳ روز بهتر نشد ، به پزشک مراجعه کنید .
باید بدانید که آنتی‌بیوتیک فقط درصورتی‌که علت اسهال باکتری باشد ، باید توسط پزشک تجویز شود و موثر هستند . آنتی‌بیوتیک‌ها در مقابل ویروس‌ها و دیگر علت‌های اسهال تأثیری ندارند ، حتی می‌توانند عوارض زیادی داشته باشند یا باعث بدتر شدن مشکلات گوارشی شما نیز بشوند ، البته اگر به‌درستی مصرف نشوند .
با مشورت پزشک ، داروهای مصرفی خود را عوض کنید . آنتی‌بیوتیک‌ها درواقع علت شایع اسهال هستند ، زیرا باعث تغییر بالانس باکتری‌های داخل روده می‌شوند . داروهای سرطان و آنتی‌اسیدهای دارای منیزیم هم می‌توانند باعث ایجاد اسهال یا بدتر شدن آن شوند . اگر شما مکرراً دچار اسهال می‌شوید و نمی‌دانید چرا ، در مورد داروهای مصرفی خود با پزشک مشورت کنید و ببینید که پزشک می‌تواند با تغییر یا کاهش دز اوضاع را بهتر کند .
هرگز بدون مشورت با پزشک خود مصرف دارویی را قطع نکنید یا دز مصرفی را تغییر ندهید . این کار می‌تواند عواقب جدی‌ای برای سلامتی شما داشته باشد .
بیماری‌های مزمن را درمان کنید . بعضی از بیماری‌های گوارشی می‌توانند باعث ایجاد اسهال مزمن یا مکرر شوند ، بیماری‌هایی مانند :
- بیماری کرون
- بیماری سلیاک
- کولیت زخمی
- سندرم روده تحریک پذیر
- مشکلات کیسه صفرا ( یا بعد از برداشتن آن با جراحی )
با پزشک خود درباره کنترل بیماری‌های خود صحبت کنید . پزشک عمومی ممکن است شمارا به متخصص بیماری‌های گوارشی معرفی کند .
استرس و اضطراب خود را کاهش دهید . در بعضی از افراد داشتن استرس و اضطراب می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی معده شود . از تکنیک‌های ریلکسیشن با برنامه منظم کارکنید تا باعث کاهش سطح استرس خود شده و در هنگامی‌که احساس ناراحتی ناشی از اسهال می‌کنید را تسکین دهید .
مدیتیشن یا تمرین تنفس عمیق می‌تواند به شما کمک کند . مرتباً تمرین مایندفولنس انجام دهید ، قدم زدن در طبیعت را امتحان کنید ، موسیقی گوش دهید و هر کاری که به کاهش استرس در شما کمک می‌کند را انجام دهد .
درمان‌های غیرپزشکی
مکمل زینک بخورید . مطالعات نشان داده‌اند که مکمل زینک می‌تواند باعث کمک به بهبود درمان اسهال شود . زینک دارای میکرو مغذی‌هایی هست که باعث کمک در ترکیب پروتئین و حمل آب و الکترولیت در سیستم گوارش میشود .
سازمان بهداشت جهانی پیشنهاد می‌کند تا مکمل زینک به‌صورت خوردنی روزی ۱۰ میلی‌گرم در روز برای کودکان زیر ۶ ماه ، ۲۰ میلی‌گرم در روز برای کودکان بالای ۶ ماه مصرف شود . بزرگسالان طبق دز پیشنهادی نوشته‌شده روی مکمل باید آن را مصرف کنند .
برگشت به رژیم غذایی معمولی را چگونه انجام دهیم ؟
تقریباً ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد فروکش کردن علائم ، شما می‌توانید به رژیم غذایی معمولی خود برگردید . برای گرفتن نتیجه مناسب ، برگشت به رژیم غذایی معمولی خود را آرام‌آرام و تدریجی انجام دهید .
با مرغ پخته شروع کنید و غذاهای ساده و بدون ادویه و فلفل شروع کنید .
درمان اسهال با دارو
بیسموت را امتحان کنید . ترکیبات بیسموت دارای خواصی شبیه به آنتی‌بیوتیک هستند و می‌توانند با باکتری‌هایی که اسهال را ایجاد می‌کنند بجنگد .
هنوز کاملاً مشخص نیست که بیسموت چگونه با اسهال مقابله می‌کند . ممکن است فقط برای بیمارانی که اسهال در سفر را تجربه می‌کنند یا آن‌هایی که میکروب معده دارند مفید باشد .
داروهای ضدتحرک مصرف کنید . داروهای ضدتحرک باعث کاهش حرکت ( تکان خوردن ) روده بزرگ و سیستم گوارش می‌شوند . آنها باعث آرام کردن ارگان روده خواهند شد ، که زمان بیشتری را برای جذب آب به این ارگان می‌دهد ، که نتیجه آن مدفوع با آب کمتر دفع میشود .
۲ داروی شایع ضدتحرک شامل لوپرامید و دیفنوکسیلات میشود .
درمان گیاهی اسهال
با پزشک خود مشورت کنید . با توجه به علت ایجاد اسهال ممکن است داروهای گیاهی بجای بهبود آن ، باعث بدتر شدن آن شوند . بنابراین قبل از انجام درمان‌های گیاهی با پزشک خود مشورت کنید .
پروبیوتیک بخورید . باکتری‌های زنده موجود در پروبیوتیک باعث افزایش باکتری‌های سالم موجود در روده شما می‌شوند که اغلب در هنگام اسهال آنها را از دست می‌دهید . با جایگزینی دوباره این باکتری‌های سالم ، سیستم گوارش شما می‌تواند سریع‌تر به عملکرد عادی خود برسد .
پروبیوتیک به‌صورت مکمل و به‌صورت طبیعی در ماست‌های پروبیوتیک موجود هستند .
چای بابونه بنوشید . چای بابونه در طب سنتی برای درمان التهاب سیستم گوارش استفاده می‌شده است . تا ۳ استکان در روز می‌توانید از این دمنوش بنوشید ، سعی کنید کم‌کم بنوشید تا بدنتان راحت‌تر بتواند آن را جذب کند .
باید بدانید که بابونه می‌تواند باعث واکنش آلرژیک شود و می‌تواند با بعضی از داروها مانند داروهای هورمونی تداخل داشته باشد .
پسیلیوم را امتحان کنید . پسیلیوم یک فیبر محلول است ( یعنی آب را جذب می‌کند ) . درحالی‌که اسهال دارید ، پسیلیوم می‌تواند منجر به سفت کردن مدفوع شود .
همیشه پسیلیوم را با یک لیوان بزرگ آب بخورید . اگر بیماری التهابی روده دارید ، قبل از مصرف پسیلیوم با پزشک خود مشورت کنید .
مکمل ریشه گل ختمی را امتحان کنید . گل ختمی به‌صورت سنتی به عنوان یک گیاه ضدالتهاب استفاده می‌شده است . طبق دز نوشته‌شده روی بسته مکمل آن را مصرف کنید .
شما همچنین می‌توانید این گیاه را به‌صورت دمنوش بنوشید . ۲ قاشق غذاخوری گل ختمی را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید یک‌شب بماند . قبل از نوشیدن آن را صاف کنید .
این گیاه می‌تواند با بعضی از داروها مانند لیتیوم تداخل داشته باشد ، بنابراین قبل از مصرف آن ، با پزشک خود مشورت کنید .
پودر نارون قرمز را تست کنید . نارون قرمز در طب سنتی برای آرام کردن التهاب سیستم گوارش استفاده می‌شده است . طبق میزان نوشته‌شده روی مکمل ، از آن استفاده کنید .
روش درست کردن دمنوش : ۴ گرم پودر آن را در ۲ استکان آب جوش بریزید و بگذارید ۳ تا ۵ دقیقه بماند . شما می‌توانید این دمنوش را ۳بار در روز در هنگامی‌که اسهال دارید بنوشید .
بعضی از پزشکان طب سنتی بر این باورند که نارون قرمز می‌تواند منجر به سقط‌جنین شود ، بنابراین اگر باردار هستید یا بچه شیر می‌دهید ، قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید .
از سرکه سیب کمک بگیرید . باور بر این است که سرکه سیب دارای خواص ضد میکروبی است . برای جنگیدن با اسهال ، ۲ قاشق چای‌خوری سرکه را در یک استکان آب گرم بریزید و بنوشید . شما می‌توانید چند بار در روز از این نوشیدنی استفاده کنید .
اگر پروبیوتیک مصرف می‌کنید ، چند ساعت فاصله بین نوشیدن سرکه سیب و پروبیوتیک بگذارید . مثلاً ۱ تا ۲ ساعت زمان مناسبی است .
از گیاهان قابض استفاده کنید . گیاهان قابض باعث کمک به خشک شدن غشای مخاطی موجود در روده می‌شوند که به کاهش اسهال کمک می‌کنند .
گیاهان مؤثر :
- برگ بلک بری
- برگ رسپری
- عصاره بیلبری
- آگریمونیا
){kind=link}
بدون دیدگاه