موارد متعددی وجود دارند که می‌توانند روز شما را مختل کنند که یکی از آن‌ها مسمومیت غذایی است. پس از خوردن غذای آلوده، ممکن است علائم خفیف تا شدید این بیماری که شامل ناراحتی معده، حالت تهوع، اسهال، استفراغ، تب و گرفتگی عضلات شکمی است، شما را از یک ساعت تا چند هفته درگیر کند. در بسیاری از موارد به علت طبخ، نگهداری و حمل‌ونقل نادرست مواد غذایی، سموم و باکتری‌ها منتقل می‌شوند. بسیاری از افراد پس از چند روز که دوره خود را طی می‌کنند بهبود می‌یابند؛ اگرچه، نوزادان، خانم‌های باردار و افراد مسن به دلیل صدمات برگشت‌ناپذیر احتمالی این بیماری، نباید دچار مسمومیت غذایی شده و در صورت ابتلا بایستی فوراً تحت درمان قرار گیرند. دانستن روش‌های درمانی سریع مسمومیت غذایی، به شما کمک می‌کند تا ناراحتی‌های ناشی از این بیماری را کاهش داده و به‌زودی به حالت طبیعی خود بازگردید.
داشتن رژیم غذایی متعادل
به مقدار کافی آب و مایعات مصرف کنید. اگر مکرراً دچار اسهال و استفراغ می‌شوید، بدنتان به‌زودی آب خود را از دست خواهد داد. برای جبران آب ازدست‌رفته تا جایی که امکان دارد مایعات بنوشید. اگر نوشیدن زیاد برایتان مشکل است، مرتباً آن‌ها را به‌صورت جرعه‌جرعه بنوشید.
اگر به خاطر حالت تهوع شدیدتان قادر به نوشیدن مایعات نیستید، سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید. شما نیاز دارید به بیمارستان مراجعه کرده و به‌صورت داخل وریدی سرم تزریق کنید.
سعی کنید آب، چای بدون کافئین و آب سیب رقیق‌شده با آب به نسبت مساوی، بنوشید. مصرف آب‌گوشت یا سوپ و مکیدن یخ یا بستنی روش خوبی برای تأمین مایعات و مواد مغذی است.
محلول‌های آب‌رسان مصرف کنید. این محلول‌ها به‌صورت پودرهایی هستند که بایستی آن‌ها را در آب حل کرده و بنوشید. این محلول‌ها به بدن شما کمک می‌کنند تا مواد معدنی و مغذی ازدست‌رفته در اثر اسهال و استفراغ را تأمین کند. شما معمولاً می‌توانید آن‌ها را از داروخانه تهیه کنید.
اگر خودتان می‌خواهید این محلول را درست کنید، یک‌دوم قاشق چای‌خوری نمک، یک‌دوم قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین و چهار قاشق غذاخوری شکر را در یک لیتر آب حل کنید. قبل از نوشیدن، آن را هم بزنید تا کاملاً حل شوند. شما می‌توانید محلول‌های آب‌رسان آماده مانند پدیالیت یا هیدرالیت برای کودکان را تهیه کنید. برای بزرگ‌سالان یا کودکان بزرگ‌تر می‌توانید محلول‌های ورزشی مانند Gatorade یا Powerade را به نسبت مساوی با آب ترکیب کنید.
به‌تدریج خوردن غذاهای نرم را شروع کنید. به‌محض اینکه حالت تهوع شما فروکش کرد و احساس گرسنگی کردید، شروع به خوردن غذاهای BRAT کنید: موز، برنج، پوره سیب و نان تست. این غذاها معده شما را تسکین داده و از حالت تهوع و استفراغ جلوگیری می‌کنند.
پوره سیب‌زمینی نمکی و سبزیجات پخته نرم نیز برای تسکین معده مفیدند. به یاد داشته باشید، خود را مجبور به خوردن نکنید یا در خوردن غذا زیاد عجله نکنید.
به مدت چند روز از مصرف لبنیات خودداری کنید. همچنان که بدنتان با مسمومیت غذایی مبارزه می‌کند، سیستم گوارشی‌تان قادر به تحمل لاکتوز نخواهد بود. به همین دلیل، مصرف هرگونه لبنیات مانند کره، شیر، پنیر، ماست و غیره مشکلاتی را به وجود خواهند آورد. تا زمانی که بدنتان به حالت نرمال خود بازنگشته است، از مصرف لبنیات پرهیز کنید.
از مصرف غذاهایی که موجب حالت تهوع یا استفراغ می‌شوند، بپرهیزید. ممکن است خوشایند به نظر نرسد، اما اگر از قبل دچار مسمومیت غذایی شده‌اید مراقب باشید غذاهای پرادویه یا چرب که هضم آن برای شما دشوار است، مصرف نکنید.
شما همچنین باید از مصرف غذاهایی که فیبر بالایی دارند و معده شما را اذیت می‌کنند، بپرهیزید. غذاهای غنی از فیبر عبارت‌اند از: مرکبات، لوبیاها، غلات کامل و آجیل‌های پوست‌دار.
کافئین و الکل مصرف نکنید. زمانی که دچار مسمومیت غذایی شده‌اید، مصرف کافئین و الکل حال شما را بدتر می‌کنند، بنابراین بهتر است که از مصرف آن‌ها خودداری کنید. آن‌ها همچنین ادرارآور هستند به این معنی که باعث می‌شوند بیشتر ادرار کنید. ادرار کردن مکرر موجب کم‌آبی می‌شود که اگر با اسهال و استفراغ همراه شود می‌تواند شما را دچار مشکلات جدی کند.
درمان‌های خانگی
آب جو یا برنج بنوشید. نوشیدن آن‌ها موجب تسکین معده و رفع سوءهاضمه می‌شود. آن‌ها همچنین زمانی که دچار کم‌آبی می‌شوید، آب بدن شما را تأمین می‌کنند.
از مکمل‌های پروبیوتیک استفاده کنید. این مکمل‌ها، باکتری‌های مفید را به روده شما بازگردانده و سرعت روند بهبودی را بالا می‌برند. بااین‌حال، اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، مصرف پروبیوتیک ها بهترین درمان برای شما خواهد بود. قبل از مصرف هرگونه مکمل با پزشک خود مشورت کنید.
مقداری سرکه سیب مصرف کنید. یکی دیگر از درمان‌های خانگی رایج، سرکه سیب است که حاوی ترکیبات آنتی باکتریال است. جهت مصرف، مقدار دو قاشق غذاخوری سرکه سیب در یک استکان آب داغ بریزید و قبل از خوردن هرگونه غذای جامد، آن را بنوشید. اگر ترجیح می‌دهید سرکه را به‌تنهایی مصرف کنید.
از گیاهان استفاده کنید. برخی از گیاهان خواص ضدمیکروبی داشته و علائم مسمومیت غذایی را بهبود می‌بخشند. آب ریحان بنوشید یا چند قطره از روغن ریحان را در آب بریزید. دانه‌های زیره را می‌توانید به‌تنهایی یا به‌صورت دم‌نوش مصرف کنید.
آویشن، رزماری، گشنیز، مریم‌گلی، سکنجبین و رازیانه نیز گیاهانی هستند که ممکن است دارای خواص ضد میکروبی باشند، اگرچه تحقیقات بیشتری لازم است.
با مصرف عسل و زنجبیل معده خود را درمان کنید. مخلوط زنجبیل و عسل در آب گرم موجب تسکین درد معده و رفع سوءهاضمه می‌شود. برای خود یک فنجان چای زنجبیل و عسل تهیه کنید.
چندتکه از زنجبیل تازه و پوست‌کنده را در آب جوش دم کرده و یک قاشق چای‌خوری عسل (بیشتر یا کمتر، به میزان دلخواه) در آن حل کنید و جرعه‌جرعه بنوشید.
به‌هیچ‌عنوان به کودکان زیر یک سال عسل ندهید. عسل ممکن است حاوی باکتری‌ای باشد که موجب بیماری بوتولیسم نوزادان شود.
استراحت دادن به بدن
مرخصی بگیرید. اگر دچار مسمومیت غذایی شده‌اید به محل کار خود نروید، خصوصاً اگر شغلتان در ارتباط با مواد غذایی است. قبل از رفتن به سرکار، به‌اندازه کافی به بدنتان استراحت دهید (معمولاً تا 48 ساعت پس از بهبودی علائم).
اگر در شرکت خدمات غذایی کار می‌کنید و حین کار کردن دچار مسمومیت غذایی شده‌اید، سریعاً سوپروایزر خود را در جریان قرار داده و محل تهیه غذا را ترک کنید. هنگامی‌که به این بیماری مبتلا هستید، از حمل‌ونقل مواد غذایی خودداری کنید.
به‌اندازه کافی استراحت کنید. هنگامی‌که بدنتان در حال مبارزه و دفع سموم است، ممکن است احساس خستگی به شما دست دهد. توصیه می‌شود که تا جایی که امکان دارد استراحت کنید تا بدنتان از این انرژی برای ترمیم خود استفاده کند. در طول روز چندین بار چرت بزنید تا بدنتان بیش‌ازحد فعالیت نداشته باشد.
از انجام فعالیت‌های شدید بپرهیزید. هنگامی‌که احساس خستگی می‌کنید، انجام فعالیت‌های شدید به بدنتان صدمه وارد خواهد کرد.
به معده خود استراحت بدهید. از خوردن وعده‌های غذایی سنگین و مصرف زیاد غذاهای جامد خودداری کنید. ممکن است چندان خوشایند به نظر نرسد، اما بدنتان نیاز به فرصتی برای ترمیم صدمات وارد آمده از سموم و باکتری‌ها دارد. روز اول یا دومی که دچار علائم مسمومیت غذایی می‌شوید، از خوردن بیش‌ازحد غذا بپرهیزید.
به‌جای آن، مقدار زیادی مایعات، آب‌گوشت و سوپ مصرف کنید. تا چند ساعت پس از حالت تهوع و استفراغ، غذا نخورید.
ایبوپروفن یا پاراستامول مصرف کنید. اگر تب بالا (38 تا 40 درجه) و سردرد دارید، مقدار تجویزشده ایبوپروفن یا پاراستامول مصرف کنید. این داروها همچنین برخی از دردهای عمومی را تسکین می‌دهند.
پاراستامول (Paracetamol) که با نام دیگر استامینوفن (Acetaminophen) نیز شناخته می‌شود، از داروهای ضد درد و ضدالتهاب است که به‌منظور رفع بدن‌درد و کاهش تب در کودکان و بزرگ‌سالان، استفاده می‌شود.
از مصرف داروهای ضد اسهال خودداری کنید. اگرچه اسهال ناشی از مسمومیت غذایی ناراحت‌کننده است، اما یکی از مکانیسم‌های دفاعی بدن برای دفع سموم محسوب می‌شود؛ بنابراین، توصیه می‌شود که هیچ‌گونه داروی ضد اسهال مصرف نکنید.
به خاطر داشته باشید که ایبوپروفن می‌تواند موجب سوزش معده شود، بنابراین پاراستامول یا استامینوفن گزینه‌های بهتری هستند.
در صورت نیاز، ایبوپروفن یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی را همراه با غذا میل کنید. بااین‌حال، بهتر است در زمان مسمومیت غذایی آن‌ها را مصرف نکنید، زیرا احتمال دارد دچار التهاب معده یا زخم معده یا روده شوید.
دستان خود را مرتباً بشویید. اگر دچار اسهال و استفراغ شده‌اید، برای جلوگیری از انتشار باکتری‌ها، شستن دستان اهمیت بسیار زیادی دارد. از حوله مشترک استفاده نکرده و از دست زدن و حمل غذای دیگران خودداری کنید.
بهتر است در دستشویی از دستمال‌های یک‌بارمصرف استفاده کنید. زمانی که به دستشویی می‌روید، تمام سطوحی را که دست‌زده‌اید، با دستمال پاک‌کنید.
هشدارها
1 – اگر مسمومیت غذایی‌تان بیش از چند روز طول کشید، با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت مواجهه با تب شدید (بالای 38.3 درجه برای بزرگ‌سالان و 38 درجه برای کودکان)، مشکلات بینایی، کم‌آبی، وجود خون یا چرک در مدفوع، تشدید شدن اسهال هنگام سفر به کشوری دیگر، اسهال بیش از پنج روز (دو روز برای کودکان) یا مشکلات تنفسی و تورم، سریعاً تحت مراقبت‌های پزشکی قرار بگیرید.
2 – اگر در اثر خوردن قارچ‌ها و غذاهای دریایی دچار مسمومیت غذایی شده باشید، فوراً نزد پزشک بروید. برخی از سموم یافت شده در گونه‌های خاصی از قارچ‌ها و غذاهای دریایی، می‌تواند مرگ‌آور بوده و سریعاً نیاز به درمان خواهند داشت.