سندروم روده تحریک پذیر ( آی بی اس ) چیست ؟ سندروم روده تحریک پذیر یا همان IBS یک نوع اختلاع در عملکرد روده میباشد که درمان قطعی ندارد ، این بیماری دارای عوارض زیادی از جمله : درد شکمی ، یبوست ، اسهال ، باد معده ، گرفتگی عضلات و نفخ شکم میشود . بیشتر افراد با تغییر رژیم غذایی میتوانند عوارض این بیماری را کنترل کنند اما بعضی دیگر نیاز به دارو برای کاهش عوارض آن دارند . همچنین استفاده از مکمل ها نیز در درمان سندروم روده تحریک پذیر موثر میباشد .
درمان با تغییر دادن رژیم غذایی
دفترچه یادداشت تهیه کنید . شما باید موادغذایی مصرفی خود را به همراه احساس خود بعد از مصرف یادداشت کنید . با استفاده از این یادداشت ها میتوان فهمید که چه مواد غذایی باعث تحریک آی بی اس میشود . در هنگام یادداشت موادغذایی به نکات زیر توجه کنید :
چه چیزی خورده اید
مقدار غذای مصرفی
زمان مصرف
1 تا 2 ساعت پس از مصرف چه احساسی داشتید
رژیم غذایی FODMAP پایین مصرف کنید
FODMAP چیست ؟ رژیم FODMAP مخفف ” الیگوساکارید ها، دی ساکاریدها، مونوساکاریدهای قابل تخمیر ، و پولیول ها ” است که به انواعی از کربوهیدرات ها مثل قندها که سریعا در سیسنم گوارش هضم میشوند ، گفته میشود . مصرف مواد غذایی دارای FODMAP پایین باعث بروز بیشتر علائم سندروم روده تحریک پذیر میشود بنابراین باید مصرف این مواد غذایی را محدود یا قطع کنید . مواد غذایی مانند :
عسل
شربت ذرت با فروکتوز بالا
گندم
گندم سیاه یا چاودار
محصولات لبنی
میوه خشک شده
آب میوه
کمپوت
میوهایی مانند : سیب ، تمشک ، زردآلو ، گیلاس ، انبه ، گلابی ، هندوانه و آلو
سبزیجات مانند : چغندر قند ، کلم ، سیر ، عدس ، گل کلم ، قارچ ، لوبیا ، پیاز ، نخود فرنگی
منظم غذا بخورید . نداشتن نظم و ساعت مشخص برای غذا خوردن میتواند علائم سندروم روده تحریک پذیر را بوجود بی آورد . بنابراین وعده های غذایی را حذف نکنید و بین آنها فاصله زیادی نگذارید .
غذای سنگین میل نکنید زیرا باعث بوجود آمدن علائم آی بی اس میشود ، بنابراین سعی کنید 4 تا 5 بار غذای کم حجم در طول روز میل کنید .
مقدار زیادی آب بنوشید . پر آب بودن بدن میتواند مقداری از علائم IBS را کم کند . روزانه 8 لیوان آب بنوشید . اگر ورزش میکنید باید مقدار آب مصرفی را افزایش دهید . از نوشیدنی های گازدار استفاده نکنید .
مصرف کافئین را کاهش دهید . کافئین باعث تحریک سیستم گوارش میشود که میتواند باعث درد شکمی ، اسهال و یبوست بشود . مصرف کافئین را کاهش دهید یا قطع کنید تا تاثیرات مثبت آن را ببینید .
مصرف غذاهای فرآوری شده را محدود کنید . مواد غذایی فرآوری شده دارای نوعی قند هستند که هضم آن برای بدن سخت است و حتی ممکن است بدون تجزیه شدن در سیستم گوارش حرکت کنند . اینگونه مواد غذایی علائم IBS را افزایش میدهند .
قند مصنوعی مصرف نکنید . این شیرین کننده های مصنوعی که آخر آنها حروف ” ول ( OL ) ” میباشد علائم آی بی اس را زیاد میکنند و ممکن است باعث اسهال نیز بشوند . این شیرین کننده ها در آدامس و مواد غذایی رژیمی موجود می باشند . شیرین کننده هایی که نباید مصرف بشوند :
زایلیتول xylitol
مالتیتول maltitol
سوربیتول sorbitol
مانیتول mannitol
درمان با کنترل استرس
بیشتر ورزش کنید . ورزش کردن مداوم و منظم باعث تحریک کردن سیستم گوارش و کاهش استرس میشود . 150 دقیقه ورزش در هفته میتواند مناسب باشد . میتوانید بدین منظور 5 روز در هفته و هر دفعه 30 دقیقه پیاده روی کنید .
یوگا میتواند کمک زیادی به شما بکند .
احساسات خود را را بیان کنید . عدم بروز احساسات میتواند منجر به استرس بشود که در نتیجه بیماری سندروم روده را بدتر میکند ینابراین سعی کنید احساسات خود را بیان کنید مانند :
تماس با یک دوست
نوشتن یک مطلب
نقاشی
صحبت با یک مشاور
نفس عمیق کشیدن را تمرین کنید . تنفس عمیق میتواند باعث کاهش استرس بشود . سعی کنید تنفس عمیق را تمرین کنید .
تمرین تنفس عمیق : روی دیافراگم خود تمرکز کنید و هوا را به شکم منتقل کنید . به مدت 5 ثانیه آرام نفس بکشید سپس به مدت چند ثانیه نفس را نگه دارید و به مدت 5 ثانیه آرام آرام هوا را بیرون دهید .
زمانی در روز را به خود اختصاص دهید . داشتن وقت برای تمرکز بر روی خودتان باعث مدیریت بهتر استرس خواهد شد . حداقل 20 دقیقه در روز را به کاری که دوست دارید بپردازید مانند :
کتاب بخوانید
حمام حباب بگیرید
به موسیقی گوش دهید
فیلم نگاه کنید
درمان با استفاده از مکمل
مکمل فیبر مصرف کنید . فیبر برای تنظیم روده و کاهش عوارض IBS مهم است . اگر نمیتوانید فیبر کافی از مواد غذایی مصرفی خود بدست بی آورید میتوانید از مکمل آن استفاده کنید .
روزانه 25 تا 35 گرم فیبر مصرف کنید . اگر تمام آن را نمی توانید از مواد غذایی بدست بی آورید مقدار باقی مانده را با مکمل تامین کنید .
مکمل های فیبر به 3 صورت پودر ، کپسول و بیسکوییت موجود میباشند .
مکمل فیبر را با آب زیاد میل کنید .
مکمل پروبیوتیک هم میتوانید مصرف کنید . پروبیوتیک ممکن است به درمان IBS کمک کند . پروبیوتیک باعث تنظیم شدن سیستم گوارش هم میشود . نکات زیر را در نظر داشته باشید :
دز معمول پروبیوتیک 1 تا 2 میلیارد کلونی میباشد . طبق دستور العمل نوشته شده روی بسته مصرف کنید .
بعضی از پزشکان دز بالاتری را برای بیماران خود تجویز میکنند که باید با پزشک خود در این باره صحبت کنید .
در هنگام خرید به نام شرکت ، تاریخ انقضا و اسم باکتری های موجود روی بسته دقت کنید .
از کپسول روکش دار روغن نعناع فلفلی استفاده کنید . نشان داده شده است که این کپسول های برای کودکان دارای IBS مفید میباشد . کپسول های نعناع فلفلی باعث کاهش درد شکمی در مبتلایان به IBS میشود . به مدت چند هفته مصرف کنید تا تاثیر آن را مشاهده کنید .
دز پیشنهادی 1 تا 2 قرص 0.2 میلی لیتری در روز میباشد .
درمان های دارویی و پزشکی
ضد اسهال را زیر نظر پزشک مصرف کنید . مصرف دارو مخصوصا ضد اسهال باید زیر نظر دکتر انجام شود . در صورتی که اسهال دارید به پزشک مراجعه کنید . قرص هایی که معمولا تجویز میشوند :
ریفاکسیمین
آلوسترون
در صورت داشتن یبوست به پزشک خود بگویید . عوارض سندروم روده تحریک پذیر بسیار گسترده است به طوری که هم میتواند باعث اسهال شود و هم باعث یبوست . داروهای ضد یبوست را زیر نظر پزشک مصرف کنید . داروهایی که معمولا تجویز میشوند :
لوبیپروستون
لیناکلوتید
در مورد مصرف داروهای ضد افسردگی با پزشک خود صحبت کنید . نشان داده شده است که داروهای ضد افسردگی برای درمان سندروم روده موثر میباشند . این قرص ها باعث بهبود عملکرد سیستم گوارش و کاهش درد خواهند شد . داروهای تجویزی گسترده بوده و ضد افسردگی های 3 حلقه ای و بازدارنده سروتونین را نیز شامل میشود .
ممکن است پزشک به منظور درمان نفخ برای شما آنتی بیوتیک تجویز شود . اگر نفخ مشکل همیشگی شما است حتما به پزشک خود بگویید . ممکن است برای شما ریفاکسیمین تجویز بشود تا باکتری های باد ساز موجود را کاهش دهد .