هپاتیت اتوایمیون، یک علت غیر رایج هپاتیت مزمن یا التهاب طولانی‌مدت و مداوم کبد است. علت این نوع هپاتیت شناخته‌نشده است، اما به نظر می‌رسد که نوعی بیماری اتوایمیون بوده که در اثر آن، سیستم ایمنی اندام‌ها و بافت های بدن را غیرخودی تلقی کرده و مورد هدف و آسیب قرار می‌دهد. خوشبختانه، روش‌هایی برای کنترل این بیماری وجود دارد و آن‌هم از طریق مداخلات پزشکی، درمان عوامل زمینه‌ای و تغییر سبک زندگی امکان‌پذیر است.
مصرف دارو و/یا پیوند کبد
به یاد داشته باشید که هیچ درمانی برای هپاتیت اتوایمیون وجود ندارد. هدف از درمان، کاهش سرعت پیشرفت این بیماری، جلوگیری از ناهنجاری‌های عملکردی سیستم ایمنی و ممانعت از بروز مشکلات مرتبط با هپاتیت اتوایمیون است.
داروهای کورتیکواستروئید مصرف کنید. مصرف گلوکوکورتیکوئیدها یا کورتیکواستروئید تراپی مانند استفاده از داروی پردنیزون، عموماً به‌عنوان اولین راه کنترل این بیماری مورداستفاده قرار می‌گیرند. کورتیکواستروئید ها داروهایی هستند که موجب کاهش التهاب می‌شوند و از شدت واکنش‌های سیستم ایمنی، می‌کاهند.
معمولاً پزشکان برای افرادی که مبتلابه هپاتیت اتوایمیون هستند، دوز اولیه‌ای در حدود 20 تا 30 میلی‌گرم از پردنیزون تجویز می‌کند. دوز درمان نگهدارندِ از 5 تا 15 میلی‌گرم برای حداقل 18 تا 24 ماه با کنترل مصرف دارویی است. به یاد داشته باشید که ممکن است افراد احساس بهبودی کرده و علائم هپاتیت اتوایمیون به‌طور موقت تسکین یابد، اما بعد از توقف مصرف دارو، معمولاً علائم مجدداً عود خواهند کرد.
طبق دستورات پزشک، از داروی پردنیزون استفاده کنید. داروی پردنیزون هم می‌تواند به‌صورت قرص و هم شربت باشد. این دارو را معمولاً بایستی یک تا چهار بار در روز به همراه غذا مصرف کرد، اگرچه پزشک ممکن است دستورالعمل‌های خاصی به شما بدهد.
همیشه قبل از قطع مصرف دارو مانند پردنیزون، با پزشک خود مشورت کنید. ترک ناگهانی دارو می‌تواند منجر به خستگی، ضعف بدنی، ناراحتی معده، کاهش وزن و زخم‌های دهانی در اثر عدم توانایی بدن شما در تولید استروئیدهای طبیعی باشد.
مراقب عوارض جانبی داروی پردنیزون باشید. در صورت مواجهه با هر یک از علائم زیر، به پزشک خود فوراً اطلاع دهید. پردنیزون دارای عوارض جانبی بسیاری است که عبارت‌اند از:
سردرد، سرگیجه، آکنه، دیابت، کاتاراکت (کدر شدن عدسی چشم)، گلوکوما (فشار زیاد بر روی چشم)، افزایش فشارخون و احتمال پوکی استخوان (سست شدن استخوان‌ها)
از دارویی به نام آزاتیوپرین استفاده کنید. آزاتیوپرین، یک داروی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی است که فعالیت‌های سیستم ایمنی را کاهش می‌دهد. این دارو اغلب در ترکیب با پردنیزون تجویز می‌شود تا عوارض جانبی ناشی از پردنیزون را کاهش دهد، درحالی‌که بیماری شما را نیز کنترل می‌کند.
عوارض جانبی داروی آزاتیوپرین عبارت‌اند از: حالت تهوع، استفراغ، بثورات پوستی، کاهش گلبول‌های سفید خون و آسیب کبدی.
زمانی که این دارو را مصرف می‌کنید، بایستی مرتباً تعداد گلبول‌های سفید خود را بررسی کنید، زیرا این دارو می‌تواند بر میزان گلبول‌های سفید خون شما تأثیر بگذارد.
داروهای پردنیزون و آزاتیوپرین را به‌صورت ترکیبی باهم مصرف کنید. اولین دوره این نوع از درمان، شامل مصرف 10 تا 20 میلی‌گرم پردنیزون و 50 تا 100 میلی‌گرم آزاتیوپرین است.
بسته به شرایط شما، پزشکتان ممکن است دوزهای متفاوتی از این داروها را تجویز نماید.
آگاه باشید که احتمال دارد نیاز به پیوند کبد داشته باشید. پیوند کبد، فرایندی است که طی آن سلول‌های آسیب‌دیده کبدی شما برداشته‌شده و سلول‌های کبدی سالم‌تری که اهداشده است، جایگزین آن‌ها می‌گردند. در مورد زمانی که باید به خاطر شرایطتان در لیست پیوند کبد قرار بگیرید، با پزشک صحبت کنید.
قبل از پیوند کبد، مورد ارزیابی قرار بگیرید. ارزیابی‌ها بدین منظور انجام می‌شوند که مشخص شود آیا شما توانایی قرارگیری در چنین شرایطی را دارید یا خیر؟ برخی از آزمایشات تشخیصی عبارت‌اند از:
تست‌های آزمایشگاهی برای تشخیص وضعیت سلامتی اندام‌ها و کبد شما؛ عکس‌برداری‌ها مانند سونوگرافی کبد و ارزیابی قلب برای تعیین وضعیت قلب و عروق شما.
با نحوه انجام جراحی آشنا شوید. در طی جراحی، جراح از بیهوشی عمومی استفاده می‌کند. برای دسترسی به کبد، برشی در شکم شما ایجاد می‌کنند.
سپس خون‌رسانی و مجاری به کبد آسیب‌دیده قطع‌شده و کبد جدید جای آن را می‌گیرد. سپس، جراح برش ایجادشده را به کمک بخیه و استاپل می‌بندد و شما را برای بررسی شرایطتان پس از جراحی، به بخش مراقبت‌های ویژه (ICU)، منتقل می‌کند. این جراحی ممکن است 10 تا 12 ساعت به طول انجامد.
ممکن است از شما خواسته شود که به مدت یک تا دو هفته در بیمارستان بستری باشید. به شما داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی داده خواهد شد. دوره نقاهت شما ممکن است از شش ماه تا یک سال طول بکشد.
درمان هرگونه علل زمینه‌ای
هپاتیت مزمن ویروسی را درمان کنید. هپاتیت ویروسی می‌تواند موجب بروز هپاتیت اتوایمیون شود. فرآیندی که این ویروس‌های هپاتیت قادر به القای هپاتیت اتوایمیون هستند هنوز کاملاً شناخته‌نشده است.
تاکنون، داروی مشخصی برای درمان هپاتیت B و C کشف نشده است. روش‌های درمانی، ویروس عامل هپاتیت B و C را مورد هدف قرار می‌دهد، بنابراین داروهای ضدویروسی مانند لامیوودین (اپی ویر- اچ وی بی) برای ویروس هپاتیت B و داروی سوفوسبوویر (سووالدی) به همراه ریباویرین، برای ویروس هپاتیت C تجویز می‌شود.
در مورد جزئیات دارو و روش مصرف، مشاوره پزشکی انجام دهید.
با هپاتیت دارویی مقابله کنید. به نظر می‌رسد برخی از داروها در شیوع هپاتیت اتوایمیون نقش دارند. این داروها عبارت‌اند از: مینوسایکلین، هیدرالازین، متیلودوپا، استاتین ها، آزاتیوپرین، دیکلوفناک، پمولین و اینترفرون.
اگرچه مشخص نیست که این‌گونه داروها چگونه باعث ایجاد هپاتیت اتوایمیون می‌شوند، تحقیقات نشان می‌دهند که هپاتوسیت ها (سلول‌های کبدی) می‌توانند آنتی‌ژن‌های پروتئین دارویی را تولید کنند که موجب تحریک سیستم ایمنی بدن می‌شوند. علاوه بر آن، این داروها تمایل دارند با سلول‌های کشنده طبیعی بدن مانند سلول‌های T و B، برهم‌کنش داشته باشند که درنتیجه موجب تشدید واکنش‌های سیستم ایمنی بدن می‌شوند.
اگر پزشک شما مشکوک به هپاتیت اتوایمیون دارویی شود، به‌تدریج داروهای تجویزشده را کاهش خواهد داد. پزشک سریعاً داروها را قطع نخواهد کرد، زیرا این عمل عوارض جانبی منفی‌ای را به دنبال خواهد داشت.
مشکلات تیروئیدی و دیابت نوع 1 را تحت کنترل داشته باشید. ارتباط میان بیماری‌های اتوایمیون و هپاتیت اتوایمیون به‌طورقطع شناخته‌نشده است. با بیان این نکته، اگر مبتلابه هپاتیت اتوایمیون هستید، کنترل سایر بیماری‌ها ضروری و مهم خواهد بود.
با پزشک خود در مورد روش‌هایی برای کنترل این شرایط صحبت کنید که با برنامه مدیریتی که قبلاً برای هپاتیت اتوایمیون تنظیم کرده‌اید مطابقت داشته باشد.
به هرگونه بیماری التهابی مزمن توجه کنید. ارتباط احتمالی میان هپاتیت اتوایمیون با آرتریت روماتوئید (یک اختلال التهابی مزمن که بر مفاصل کوچک دست‌وپا اثر می‌گذارد) تاکنون به‌درستی شناخته‌نشده است، اما برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است چنین ارتباطی وجود داشته باشد.
بیماری‌های التهاب روده‌ای مانند کولیت زخمی (بیماری التهابی روده که کولون و مقعد را درگیر می‌کند) و کلانژیت اسکلروزان اولیه (یک بیماری مزمن کبدی که با التهاب و سفت شدن مجاری صفراوی شناسایی می‌شود)، ارتباط قطعی با هپاتیت اتوایمیون ندارند.
بیماری ویلسون را درمان کنید. بیماری ویلسون ممکن است با هپاتیت اتوایمیون ارتباط داشته باشد. بیماری ویلسون نوعی اختلال ژنتیکی است که باعث دفع ناقص مس می‌شود و کبد را بسیار تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی
مصرف ویتامین D را افزایش دهید. برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که کلسی تریول (فرم فعال ویتامین D)، به دلیل دارا بودن قابلیت سرکوب‌کنندگی رشد سلولی و جلوگیری از زخم شدن بافت، می‌تواند به درمان سلول‌های آسیب‌دیده کبدی کمک کند.
علاوه بر آن، تحقیقات همچنین نشان داده‌اند که ویتامین D، اثرات تنظیم‌کنندگی سیستم ایمنی داشته بدین معنا که عملکردهای سیستم ایمنی را تعدیل می‌کند.
برخی از تمرینات وزنه‌برداری را انجام دهید. ورزش‌های وزنه‌برداری می‌توانند بدن شما را در وضعیت مناسب نگه‌داشته که ممکن است بدن را برای مواجهه با بیماری‌هایی مانند هپاتیت اتوایمیون آماده‌تر کند.
سعی کنید به‌طور منظم ورزش کنید بدین‌صورت که تقریباً پنج روز در هفته و هر بار به مدت 30 دقیقه این کار را انجام دهید. این ورزش‌ها می‌توانند شامل پیاده‌روی، دویدن آهسته، پله نوردی و وزنه‌برداری باشند.
سیگار کشیدن را به‌تدریج ترک کنید. ترک سیگار می‌تواند به بهبودی آسیب‌های کبدی کمک کند. به کمک پزشک خود برای ترک تدریجی سیگار، برنامه‌ریزی کنید، زیرا ترک سریع آن می‌تواند شما را با عوارض جانبی مانند سردرد و تهوع مواجه کند.
پزشک شما احتمالاً داروهای کمکی برای نیکوتین تجویز خواهد کرد و ممکن است انجام مشاوره و عضویت در گروه‌های مختص افرادی که سعی در ترک سیگار دارند را توصیه کند.
از مصرف الکل خودداری کنید. اگر مبتلابه هپاتیت اتوایمیون هستید، مصرف الکل به‌شدت برای شما ممنوع است. الکل به پانکراس، کبد و سایر اندام‌های شما آسیب می‌رساند. مصرف الکل، موجب استرس اکسیداتیو می‌شود بدین معنا که هرزمان کبد سعی در تجزیه اجزای الکل داشته باشد، در مقابل به بافت کبد آسیب وارد کرده و منجر به ایجاد زخم و التهاب می‌شوند.