خلط، به‌طورکلی اصطلاحی است که بار منفی دارد_ غالباً ظاهر آن ناخوشایند است و شما را مجبور به مصرف مقادیر زیادی دستمال‌کاغذی در زمستان‌های طولانی و فصول آلرژی می‌کند و همیشه همراه با عطسه و خرخر کردن است. درحالی‌که روش‌های مختلفی برای خشک‌کردن خلط وجود دارد، اما اطمینان حاصل کنید که فرایندهای طبیعی بدن را بیش‌ازحد مختل نکرده و آن را به روشی انجام ندهید که علائم شما را تشدید کند.
خشک‌کردن خلط با روش‌های خانگی
استراحت کنید. اگر به یک عفونت مبتلا شده‌اید، استراحت کردن در بهبودی بدنتان کمک خواهد کرد. شما وظیفه‌دارید که از خود مراقبت کنید، اما بیش ازآنچه لازم است به خود فشار وارد نکنید.
اگر مبتلابه عفونت سینوسی باکتریایی هستید، علاوه بر آنتی‌بیوتیک، نیاز به داروهای خلط‌آور مانند موسینکس خواهید داشت.
مایعات بیشتری مصرف کنید. نوشیدن آب کافی در طول روز موجب رقیق‌تر شدن خلط شده و به پاک‌سازی مجاری بینی کمک می‌کند.
سوپ و چای بدون کافئین، از درمان‌های رایج سرماخوردگی هستند که بدین منظور استفاده می‌شوند.
سعی کنید دم‌نوش نعناع فلفلی یا مقداری آناناس مصرف کنید. منتول موجود در نعناع فلفلی و بروملین در آناناس، سرفه‌های خلطی را کاهش می‌دهند.
نوشیدن چای همراه با لیمو و عسل، خلط را شستشو می‌دهد. اگرچه، از دادن عسل به کودکان نوپا باید خودداری کرد.
چای آویشن تازه نیز می‌تواند به پاک‌سازی مخاط کمک کند.
در مقابل، نوشیدنی‌های کافئین دار و حاوی الکل، موجب افزایش تولید خلط و کم آب شدن بدن می‌شوند.
از کمپرس گرم استفاده کنید. یک دستمال تمیز را با آب گرم خیس کرده و آب اضافی آن را بگیرید. سپس، بینی و گونه‌های خود را با کمپرس دستمال داغ بپوشانید. گرمای دستمال، خلط را نرم کرده و درد ناشی از گرفتگی را تسکین می‌دهد.
گرما به رقیق شدن خلط کمک می‌کند (که به‌طور طبیعی جامد است) و خارج شدن آن را هنگام تخلیه بینی راحت‌تر می‌کند.
دوش آب داغ بگیرید. بخار حمام، مجاری بینی شما را باز می‌کند که باعث می‌شود خلط به‌راحتی خارج شود. دوش آب گرم به خشک شدن خلط نیز کمک می‌کند، زیرا بخار، مجاری بینی را بازکرده، بنابراین خلط به‌راحتی می‌تواند از این مسیرها عبور کند. به یاد داشته باشید که هنگام گرفتگی بینی، مجاری بینی تماماً بسته می‌شوند و حرارت بخار خلط را نرم کرده و حرکت آن را راحت‌تر می‌کند.
استنشاق بخار نیز مفید خواهد بود. یک ظرف حاوی آب را بجوشانید، سپس آن را از روی شعله بردارید. یک پتو یا هر پارچه‌ای که صورت و ظرف آب جوش را بپوشاند بردارید و بخار را تنفس کنید. این کار باعث نرم شدن خلط می‌شود. بسیار مراقب باشید که ظرف آب جوش یا بخارآب شما را نسوزاند؛ صورت شما باید حداقل 30 سانتیمتر با ظرف فاصله داشته باشد. سعی کنید چند قطره از اسانس‌های روغنی مانند روغن درخت چای، روغن نعناع فلفلی و روغن اکالیپتوس اضافه کنید تا به باز شدن سینوس‌هایتان کمک کند.
همچنین، برای تسکین علائم خود می‌توانید از دستگاه بخور نیز استفاده کنید.
خشک‌کردن خلط با داروهای بدون نسخه
با هوشیاری پیش بروید. اگر خلط زیادی دارید و مجبور هستید به محل کار یا مدرسه بروید، استفاده از داروهای بدون نسخه مانند ضداحتقان های خوراکی و اسپری‌های بینی بسیار مؤثر خواهند بود، بااین‌وجود نباید آن‌ها را بیش از سه روز مصرف کنید.
استفاده از این داروها بیش از سه روز اثرات بومرنگی خواهد داشت، بدین معنا که ترشحات خلطی شما حتی بیشتر از قبل خواهد شد.
بسیاری از این داروها، دارای عوارض جانبی مانند افزایش فشارخون و ضربان قلب نیز هستند.
برای رفع گرفتگی، از ضداحتقان های خوراکی استفاده کنید. داروهای ضداحتقان با تسکین ورم بافت اطراف مجاری بینی، موجب تسکین گرفتگی بینی می‌شوند. خلط داخل ریه‌ها خشک‌شده و باعث باز شدن مجاری هوایی می‌شوند. خلط به‌راحتی خارج‌شده و از تولید بیش‌ازحد آن جلوگیری خواهد شد.
داروهای ضداحتقان بدون نسخه را هر 12 یا 24 ساعت باید استفاده کرد. از قرص سرماخوردگی تیلنول، ادویل یا سینوس استفاده کنید.
داروهای ضداحتقان به اشکال مختلف قرص، شربت یا اسپری بینی وجود دارند.
هنگام مصرف ضداحتقان ها، به برچسب و ترکیبات تشکیل‌دهنده دارو توجه کنید.
اگر مشکل فشارخون دارید، قبل از مصرف داروهای ضداحتقان حاوی ترکیبات فعال مانند فنیل افرین یا سودوافدرین، با پزشک خود مشورت کنید، زیرا این داروها موجب افزایش فشارخون می‌شوند.
از داروهای ضد سرفه و اکسپکتورانت ها استفاده کنید. یک داروی ضد سرفه مانند دکسترومتورفان، رفلکس سرفه را مهار می‌کند و چسبندگی و کشش سطحی مخاط را کاهش می‌دهد. این دارو باعث می‌شود خلط به‌راحتی از بدن خارج‌شده و به تسکین درد سینه ناشی از سرفه‌های بیش‌ازحد کمک می‌کند و ترشحات موجود در سیستم تنفسی فوقانی و تحتانی را پاک‌سازی می‌کند.
مصرف دارویی که ترکیبی از دکسترومتورفان و گایافنزین است مانند شربت روبیتوسین، اثربخش‌تر خواهد بود. این داروها هم به‌عنوان اکسپکتورانت و هم ضد سرفه عمل خواهند کرد.
عوارض جانبی که باید مراقب آن‌ها باشید شامل حالت تهوع و استفراغ، سردرد و سرگیجه هستند.
از اسپری‌های بینی کورتیکواستروئید استفاده کنید. اسپری‌های بینی داروهایی هستند که مستقیماً داخل حفره بینی اسپری می‌شوند. اسپری بینی، رگ‌های خونی داخل بینی را تنگ کرده، بافت بینی را جمع می‌کند و ورم داخل بینی و سینوس‌ها را کاهش می‌دهد. این اسپری‌ها از تولید بیش‌ازحد خلط جلوگیری کرده و شستشو مجاری بینی را آسان‌تر می‌کند، درنتیجه تنفس راحت‌تر شده و خلط سریع‌تر خشک خواهد شد.
برای تهیه اسپری‌های بینی استروئیدی مانند فلوناز، نیاز به نسخه پزشک خواهید داشت.
آنتی‌هیستامین‌های خوراکی مصرف کنید. داروهای سرماخوردگی آنتی‌هیستامین، هیستامین‌ها را سرکوب می‌کنند؛ این ترکیبات باعث تحریک واکنش‌های آلرژیک شده و موجب ورم بافت بینی و ترشح خلط می‌شوند. رایج‌ترین داروهای آنتی‌هیستامین بدون نسخه که خلط را خشک می‌کنند دیفن هیدرامین (بنادریل) و لوراتیدین (کلاریتین) هستند.
آنتی‌هیستامین‌ها را باید یک‌بار در روز و قبل از خواب مصرف کرد.
توجه داشته باشید که خواب‌آلودگی یکی از عوارض جانبی آنتی‌هیستامین‌ها محسوب می‌شود، بنابراین هرگز هنگام رانندگی یا راندن ماشین‌های سنگین، از این داروها استفاده نکنید.
همچنین از سایر عوارض جانبی این داروها مانند سردرد، سرگیجه و خشکی دهان نیز آگاه باشید.
آنتی‌هیستامین‌ها را نباید همراه با اکسپکتورانت ها مصرف کرد.
اگر آلرژی شما مقاوم و شدید است، با پزشک خود در مورد تزریق آمپول‌های ضد حساسیت صحبت کنید.
مجاری بینی خود را شستشو دهید. هنگام شستشوی بینی، مجاری بینی با استفاده از آب تخلیه می‌شوند. اصول شستشوی بینی بدین‌صورت است که شما محلول آب‌نمک (سرم فیزیولوژی) را وارد یکی از حفره‌های بینی کرده تا خلط تجمع یافته نرم شود و سپس آن را از حفره دیگر بینی خارج می‌کنید. این کار باعث تخلیه ترشحات تجمع یافته و خشک شدن سریع خلط می‌شود.
برای انجام این کار می‌توانید از نتی پات یا سرنگ استفاده کنید.
اطمینان حاصل کنید که سرم فیزیولوژی (آب‌نمک) حتماً از آب استریل، مقطر یا جوشیده تهیه‌شده باشد تا از تجمع باکتری‌ها جلوگیری شود.
به خاطر داشته باشید که وسیله شستشوی بینی خود را پس از استفاده کاملاً آبکشی کرده و در هوای اتاق خشک‌کنید.
بیش‌ازحد بینی خود را شستشو ندهید، زیرا این کار موجب شسته شدن ترکیبات محافظت‌کننده طبیعی که از عفونت جلوگیری می‌کنند، می‌شود.
غرغره کردن آب‌نمک نیز اثرات مشابهی دارد.
شناخت عوامل تشکیل‌دهنده خلط
از خلط به خاطر مراقبت از ریه‌هایتان تشکر کنید. اگرچه ممکن است متوجه آن نباشید، بدنتان دائماً در حال ترشح خلط است؛ گاهی اوقات به مدت یک‌چهارم طول روز. حتی زمانی که احساس سلامتی کامل می‌کنید، سلول‌های موجود در بینی و دهان به نام “سلول‌های جامی”، آب، پروتئین‌ها و پلی ساکارید ها را ترکیب کرده و خلط تشکیل می‌دهند و بافت چسبناک آن را به وجود می‌آورند.
این کار دلایل زیادی دارد: به دلیل چسبناک بودن خلط، ذرات تحریک‌کننده یا خطرناک قبل از ورود به ریه‌ها، در آن به دام می‌افتند.
بدون وجود خلط، ذرات گردوغباری که هنگام تخلیه بینی مشاهده می‌کنید، می‌توانند وارد بدن شما شوند.
به واکنش‌های بدن خود توجه کنید. زمانی که بیمار می‌شوید، بدنتان خلط بیشتری تولید می‌کند تا در برابر مهاجمان که خواه باکتری یا خواه ویروس هستند، مقابله کند.
به همین دلیل است که هنگام بیماری متوجه وجود خلط می‌شوید. در شرایط عادی، شما قادر هستید خلط را با همان سرعتی که بدن تولید می‌کند ببلعید، اما در شرایط نامساعد، خلط سریع‌تر و در مقادیر بیشتری تولیدشده و منجر به مسدود شدن بینی شما می‌شود.
زمانی که خلط با بزاق و گلبول‌های سفید ترکیب می‌شود، چسبناک می‌شود.
ترشح خلط می‌تواند توسط غذا، عوامل محیطی، آلرژن ها (ترکیبات حساسیت‌زا)، دود سیگار، مواد شیمیایی و عطرها تحریک شود.
زمانی که ترشح خلط بیشتر می‌شود، سینوس‌های شما مسدود می‌شوند که شرایط را برای تجمع باکتری‌ها و عفونت فراهم می‌کند.
رنگ خلط را ملاک قرار ندهید. بسیاری از مردم معتقدند که رنگ خلط نشان‌دهنده نوع بیماری است که به آن مبتلا هستید. باوجوداینکه این طرز تفکر می‌تواند کمک‌کننده باشد، پزشکان از آن برای تشخیص و تجویز دارو استفاده نمی‌کنند.
به‌طورکلی، خلط سالم بی‌رنگ است.
اگر خلط شما کدر یا سفیدرنگ است، احتمالاً سرماخورده‌اید.
خلط سبز یا زرد نشان‌دهنده عفونت باکتریایی است.
اگر می‌خواهید تشخیص دهید که سرماخورده‌اید یا سینوس‌هایتان عفونت کرده است، معیار بهتر این است که بدانید علائم شما تا چه مدت ادامه داشته است. چنانچه سرماخورده باشید، معمولاً گرفتگی و آبریزش بینی خواهید داشت که هرکدام به مدت دو تا سه روز طول می‌کشد. عفونت سینوسی به مدت یک هفته یا بیشتر طول خواهد کشید.
هشدار :
قبل از اینکه از پزشک خود درخواست آنتی‌بیوتیک کنید، فکر کنید. علائم شما بیشتر شبیه یک عفونت ویروسی است تا عفونت باکتریایی و آنتی‌بیوتیک‌ها اثری بر روی آن نخواهند داشت. علاوه بر این، تجویز بیش‌ازحد آنتی‌بیوتیک‌ها باعث شده است که باگذشت زمان، اثر آن‌ها کمتر شود. مسلماً اگر علائم شما پایدار بوده یا تشدید شده است، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. عفونت‌های سینوسی باکتری در صورت عدم درمان عوارض خاص خود را به همراه خواهند داشت.