بیماری سارس چیست ؟
سارس (سندروم بسیار حاد تنفسی) نوعی کوروناویروس است که به نظر می‌رسد از خفاش به انسان منتقل می‌شود. از اواخر سال 2002 تا اواسط 2003، حدود 8000 نفر از مردم دنیا به این بیماری مبتلا شدند. هیچ واکسنی برای این بیماری وجود ندارد، اما برای اطلاع از اینکه آیا به این بیماری مبتلا هستید یا خیر می‌توانید تست مخصوص آن را انجام دهید. علائم بیماری سارس، مشابه آنفولانزا بوده که برخی مشکلات تنفسی را نیز به همراه دارد. این ویروس می‌تواند منجر به ذات‌الریه حاد شود، بنابراین در صورت بروز هرگونه علائم آشکار، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید. هرچه زودتر اقدام کنید، سریع‌تر به بهبودی کامل خواهید رسید.
تشخیص علائم بیماری
ارزیابی کنید که آیا احتیاج به انجام تست سارس دارید یا خیر؟ توجه داشته باشید که آیا علائم آنفولانزا مانند تب، لرز، دردهای عضلانی و سردرد، در شما وجود دارد یا خیر و اگر چنین احساس می‌کنید، چه مدت دوام دارند. اگر در نزدیکی شخصی بوده‌اید که مبتلابه سارس بوده است و یا در طی ده روز اخیر به منطقه آلوده به سارس سفرکرده‌اید، به‌احتمال‌زیاد شما نیز به این بیماری مبتلا شده‌اید و نیاز به انجام تست خواهید داشت.
اگر علائم شبه آنفولانزای شما و سایر علائمی که در زیر ذکر می‌شوند بیش از 7 روز دوام داشته باشند، نشان‌دهنده بیماری سارس خواهد بود:
1 – تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد
2 – سرفه خشک
3 – تنگی نفس
اگر احساس می‌کنید مبتلابه بیماری سارس شده‌اید، با پزشک خود تماس بگیرید. تمامی علائم بیماری خود را برای پزشک بازگو کنید و از او بخواهید که از شما تست بگیرد. بدون اطلاع قبلی به مطب مراجعه نکنید، زیرا اگر مبتلابه این بیماری باشید، ممکن است آن را به پزشک و سایر بیماران سرایت دهید. همیشه قبل از مراجعه تماس بگیرید تا آن‌ها خود و سایرین را با ماسک، دستکش و سایر وسایل حفاظت کننده شخصی مجهز کنند.
علائم بیماری سارس، مشابه سایر بیماری‌های تنفسی است، مانند ذات‌الریه باکتریایی و بیماری حاد همه‌گیر شده اخیر یا همان کووید 19 (گونه دیگری از کوروناویروس ها که تشابه نزدیکی با سارس دارد). تا زمانی که با ویروس سارس مواجه نشده‌اید (برای مثال بودن در منطقه‌ای که به این ویروس آلوده است و یا کار کردن با این ویروس در آزمایشگاه)، بعید به نظر می‌رسد که به این بیماری مبتلا شده باشید.
درهرصورت اگر احساس می‌کنید که مبتلابه سارس شده‌اید و این علائم در شما وجود دارد، همچنان باید با پزشک خود تماس بگیرید. علائم خود و سایر اطلاعات موردنیاز مانند سفر اخیر خود را شرح دهید.
تست بینی انجام دهید. پزشکتان به شما خواهد گفت که برای انجام تست به کجا مراجعه کنید. به‌موقع اقدام کنید و در صورت نیاز اگر احساس تب و خستگی می‌کنید، شخص دیگری شما را به آنجا ببرد (درصورتی‌که هر دو ماسک زده باشید). رایج‌ترین تست تشخیصی سارس، تست بینی است که ممکن است کمی اذیت کننده باشد.
تست بینی فقط برای چند لحظه اول ناراحت‌کننده است، زیرا با گوش پاک‌کن مخصوص تست از عمق حفره بینی شما نمونه‌گیری می‌شود. اگر پس از انجام آن دچار آبریزش بینی یا چشم شدید تعجب نکنید.
اگر علائم بیماری‌تان حاد است، به بیمارستان مراجعه کنید. درصورتی‌که دچار تنگی نفس شده‌اید و تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد دارید، با آمبولانس تماس بگیرید یا در اولین فرصت به بیمارستان بروید. اگر به‌جای آمبولانس، شخص دیگری شما را به بیمارستان می‌رساند، قبل از رسیدن با اورژانس تماس گرفته و آن‌ها را از مراجعه خود مطلع سازید تا ماسک، دستکش و سایر وسایل حفاظتی را همراه داشته باشند.
اگر با آمبولانس به بیمارستان می‌روید، در تماس تلفنی خود حتماً به آن‌ها شرایط بیماری خود را اطلاع دهید تا مراقبت‌های لازم را انجام دهند.
به پزشکان و پرستاران بیمارستان اجازه دهید تا برای شما مراقبت‌های لازم را انجام دهند. هیچ درمان سریع برای بیماری سارس وجود ندارد، بنابراین برنامه‌ریزی کنید که حداقل برای چند روز در بیمارستان باشید. در موارد حاد، پزشک به شما دستگاه اکسیژن وصل خواهد کرد. یا اگر ریه‌های شما در حالت نرمالی باشند، به شما آمپول استروئیدی تزریق خواهند شد تا ورم ریه‌هایتان تسکین یابند.
اگر علائم ثانویه بیماری‌تان ذات‌الریه باشد، پزشک آنتی‌بیوتیکی را هنگامی‌که در بیمارستان بستری هستید و زمانی که مرخص می‌شوید تجویز خواهد کرد.
اگر پزشک استفاده از اکسیژن را در خانه تجویز کرده است، از دستورات آن‌ها پیروی کرده و بدون تأیید آن‌ها میزان اکسیژن را تغییر ندهید.
اگر سن شما بالای 60 سال است یا مبتلابه بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، سرطان، هپاتیت یا سایر بیماری‌های نقص سیستم ایمنی هستید، نیاز دارید که چند روز بیشتر در بیمارستان بستری باشید.
دوره نقاهت بیماری سارس
طبق دستورات پزشک خود، داروهای تجویزشده را مصرف کنید. پس‌ازاینکه پزشک شما را مرخص کرد، از دستورات او پیروی کنید تا به بهبودی کامل برسید. اگر برای درمان ذات‌الریه، برایتان آنتی‌بیوتیک تجویزشده است، طبق دستور پزشک آن‌ها را مصرف کنید. تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است حتی اگر احساس بهبودی می‌کنید، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را قطع نکنید.
برای درمان ذات‌الریه، پزشکتان احتمالاً آنتی‌بیوتیک آزیترومایسین، کلاریترومایسین یا داکسی سایکلین را تجویز خواهد کرد.
قطع سریع آنتی‌بیوتیک‌ها منجر به مقاوم شدن باکتری‌ها به این داروها خواهد شد.
حتماً به میزان کافی استراحت کنید. حداقل 8 تا 10 ساعت در روز بخوابید و تا 2 هفته آینده سعی کنید فعالیت بدنی نداشته باشید. اگر سر کار یا مدرسه می‌روید، با رئیس یا سوپروایزر خود صحبت کنید تا به شما مرخصی دهند.
سرفه‌هایتان در طول یک یا دو هفته برطرف خواهند شد، اما ممکن است انرژی‌تان تا دو هفته آینده پایین باشد.
اگر کمی حرکات کششی انجام دهید مشکلی ندارد، اما از انجام هرگونه فعالیتی که ضربان قلب شما را بالا ببرد، شما را به نفس‌نفس بیندازد یا دمای بدنتان را افزایش دهد، خودداری کنید؛ اما به‌هرحال ممکن است متوجه انجام دادن آن‌ها نباشید.
بستری شدن در رختخواب به مدت طولانی ممکن است ناخوشایند به نظر برسد، اما هر چه بیشتر استراحت کنید، سریع‌تر سلامتی خود را بازخواهید یافت.
برای آب‌رسانی بدن خود، مقدار کافی مایعات بنوشید. درست مانند زمانی که مبتلابه آنفولانزا شده‌اید، بسیار اهمیت دارد که بدنتان را آب‌رسانی کنید تا بهبود یابید. روزانه حداقل نزدیک به 1900 میلی‌لیتر آب و مایعات شفاف بنوشید و سوپ و غذاهای مایع بیشتر مصرف کنید تا بدنتان آب کافی داشته باشد. این کار همچنین باعث می‌شود بدنتان مخاط اضافی را که منجر به سرفه می‌شود، دفع کند.
نوشیدنی‌هایی که غنی از الکترولیت هستند مانند آب نارگیل و آب‌میوه و سبزیجات شیرین نشده، سلامتی و سیستم ایمنی شما را تقویت خواهند کرد.
از نوشیدن الکل خودداری کنید. الکل موجب کم آب شدن بدن و ضعیف شدن سیستم ایمنی می‌شود.
رژیم غذایی سالم و غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، پروتئین و غلات کامل داشته باشید. ممکن است اشتهای کافی نداشته باشید، اما بدنتان برای بهبودی نیاز به مواد مغذی دارد، بنابراین حتی اگر دوست ندارید آن‌ها را مصرف کنید، غذاهای کامل و سالم مانند میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های کم‌چربی و غلات کامل مصرف کنید تا به بدنتان سوخت کافی برسانید.
اشتهایتان کم‌کم یک هفته پس از بهبودی بازخواهد گشت.
بلوبری، توت‌فرنگی، تمشک، کنگر فرنگی، چغندر، کلم پیچ، اسفناج، کلم قرمز و لوبیا همگی دارای آنتی‌اکسیدان هستند.
غلات کامل مانند نان گندم، برنج قهوه‌ای، کینوا، بلغور، جو و جوی دوسر به بدن شما سوخت موردنیاز برای مقابله با ویروس را خواهند داد.
پروتئین‌های کم‌چربی مانند ماهی، گوشت سفید و بدون پوست مرغ، گوشت چرخ‌کرده، حبوبات، تمپه و توفو را انتخاب کنید. بدن شما به تمام پروتئین‌های خوب برای ترمیم سلول‌های آسیب‌دیده و حفظ توده عضلانی نیاز دارد.
نکته: ویتامین D تنها برای استخوان‌های شما مفید نیست، بلکه نقش مهمی نیز در سیستم ایمنی شما دارد. غذاهایی مانند ماهی قزل‌آلا، ماهی تن (کنسرو شده)، تخم‌مرغ (مخصوصاً زرده)، قارچ و انواع محصولات غنی‌شده از شیر، ماست و عصاره‌ها را حتماً در رژیم غذایی خود داشته باشید تا سطح ویتامین D بدن خود را بالا نگه‌دارید.
یک هفته بعد به پزشک خود مراجعه کنید. برای معاینه مجدد، 7 روز پس از مرخص شدن از بیمارستان، به پزشک خود مراجعه کنید. این کار خصوصاً در مواقعی که علائمتان بهبود نیافته یا شدیدتر شده‌اند، اهمیت دارد. اگر 3 تا 5 روز پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها کمی احساس بهبودی دارید، نشان‌دهنده این است که بیماری‌تان در حال درمان است.
اگر علائمتان بیش از یک هفته دوام داشته یا شدیدتر شوند (حتی باوجود مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها)، برای درمان ویروس نیاز به مراقبت‌های بیشتری خواهید داشت.
جلوگیری از انتشار بیماری
به مدت ده روز تا حد ممکن در خانه بمانید و از دیگران دورباشید. اگر مبتلابه این ویروس شده‌اید، در خانه بمانید تا از انتشار بیماری جلوگیری کنید. از رفتن به محل کار، مدرسه، مسجد یا سایر مکان‌ها خودداری کنید. از سرویس‌های حمل‌ونقل عمومی مانند اتوبوس‌ها، مترو و قطار استفاده نکنید.
بهتر است مواد غذایی موردنیاز خود را تلفنی سفارش دهید و از پیک بخواهید که با چیزی تماس پیدا نکند.
اگر برای انجام برخی کارها مجبور هستید بیرون از خانه بروید (مانند رفتن به داروخانه برای تهیه دارو)، ماسکی بزنید که بینی و دهان شما را کاملاً بپوشاند.
بسیاری از شواهد حاکی از آن است که بیماری سارس تنها پس از بروز علائم مسری می‌شود. بااین‌وجود، احتمال دارد تا قبل از ظهور علائم، آن را به دیگران سرایت دهید. اگر فکر می‌کنید مبتلابه سارس شده‌اید، به مدت ده روز یا هر مدت‌زمانی که پزشکتان توصیه کرده است در خانه بمانید تا با این کار سلامتی خود را ارزیابی کرده و دیگران را آلوده نکنید.
هشدار: درحالی‌که احتمال بیشتری وجود دارد که در زمان بروز علائم، بیماری را به دیگران سرایت دهید، دانشمندان همچنان مطمئن نیستند که آیا پس از فروکش کردن علائم امکان انتقال بیماری وجود دارد یا خیر. برای احتیاط بیشتر، ده روز پس از فروکش کردن علائم، همچنان خود را قرنطینه کنید.
اگر با افراد دیگر زندگی می‌کنید ماسک بزنید و از آن‌ها نیز بخواهید که ماسک بزنند. ماسک جراحی، بهترین راه دفاعی در برابر سرایت و ابتلا به بیماری سارس است، بنابراین همیشه چند عدد همراه خود داشته باشید. اگر می‌توانید چند عدد ماسک تنفسی N95 برای خود و افراد خانواده تهیه کنید. از پزشک خود بخواهید تا شما را در مورد نحوه صحیح استفاده از ماسک راهنمایی کند، در غیر این صورت، در برابر سرایت یا ابتلا به این ویروس به شما کمکی نخواهد کرد.
شما می‌توانید ماسک‌های جراحی را به‌صورت آنلاین، یا از داروخانه و فروشگاه‌های بزرگ خریداری کنید.
ماسک‌های پارچه‌ای به‌اندازه ماسک‌های جراحی محافظت‌کننده نیستند، اما بهتر از استفاده نکردن است. اگر ماسک پارچه‌ای می‌زنید، سعی کنید حدود 1.8 متر با دیگران فاصله داشته باشید.
این نکته را در نظر داشته باشید که اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که در آن این بیماری بسیار شایع است، پیدا کردن ماسک جراحی یا N95 بسیار سخت خواهد بود، زیرا بیمارستان‌ها بیشتر از همه به آن‌ها نیاز پیدا خواهند کرد. در این صورت، زرنگ باشید و ماسک را خودتان درست کنید.
نکته: اگر ماسک خود را خودتان درست می‌کنید، سعی کنید از پارچه‌های کتانی، جین یا پنبه‌ای غیر کشی استفاده کنید. هر نوع پارچه‌ای که بافت فشرده‌ای دارد و با شستشو جمع یا تاب‌دار نمی‌شود، برای ماسک شما مناسب است.
خانه را ضدعفونی کنید تا افراد خانواده و سایرین، آلوده نشوند. ویروس سارس می‌تواند برای مدتی بر روی سطوح زنده باقی بماند، بنابراین تا جایی که می‌توانید سطوح لمس شده را تمیز کنید تا از خانواده و هم‌خانه‌ای‌های خود محافظت کنید. حتماً از مواد ضدعفونی‌کننده مورد تأیید EPA برای غیرفعال سازی ویروس استفاده کنید. دستورالعمل درج‌شده بر روی محلول ضدعفونی‌کننده را مطالعه کنید تا بدانید چه مدت باید صبر کنید تا آن را از روی سطوح پاک‌کنید.
علاوه بر این، زیورآلات، ملحفه و حوله‌های خود را با آب داغ و صابون نشسته‌اید، آن‌ها را با دیگران شریک نشوید.
اطلاعات درج‌شده بر روی قوطی یا شیشه مواد ضدعفونی‌کننده را ازنظر وجود ترکیبات ضدویروسی زیر بررسی کنید:
- سدیم هیپوکلریت
- سدیم کلریت
- پراکسید هیدروژن
- آمونیم چهارظرفیتی
- دی اکسید کلر
هنگام سرفه یا عطسه، با آستین یا دستمال جلوی دهان و بینی خود را بگیرید. برای جلوگیری از انتشار قطرات تنفسی خود بر روی سطوح یا هوای اطراف (و احتمالاً بر روی دیگران)، هنگام عطسه یا سرفه، دهان یا بینی خود را بپوشانید. هنگامی‌که می‌خواهید عطسه یا سرفه‌کنید، بازوی خود را خم کرده و آرنج خود را به سمت صورت خود بالا بیاورید تا جلوی پخش شدن قطرات تنفسی را بگیرد. شما همچنین می‌توانید از یک دستمال استفاده کنید، اما حتماً آن را کاملاً روی دهان و بینی خود بگیرید تا نفس شما آن را کنار نزند.
از دستمال‌های چند بار مصرف استفاده نکنید، زیرا بعد از مدتی به‌شدت آلوده می‌شوند. قطرات تنفسی آلوده بر روی دستمال تجمع پیداکرده و هر چیزی را که با آن تماس پیدا کند، آلوده می‌کند (مانند جیب، کلیدها، کیف پول و گوشی موبایل).
دهان و بینی خود را با دستتان نپوشانید، زیرا در این صورت احتمال بیشتری وجود دارد که ویروس را انتشار دهید.
نکات:
1 – پس از بهبود یافتن از بیماری، به مدت چند هفته فعالیت سنگین نداشته باشید. بدنتان مانند دوران قبل بیماری، قوی نخواهد بود، بنابراین بسیار مهم است که غذای سالم بخورید، آب و مایعات کافی بنوشید و به‌اندازه کافی بخوابید.
2 – باوجوداینکه که واکسن آنفولانزا باعث پیشگیری یا درمان بیماری سارس نمی‌شود، اما بهتر است سالانه یک‌بار آن را تزریق کنید. مشکلات ناشی از بیماری آنفولانزا، سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و شما را نسبت به ابتلا به ویروس سارس حساس‌تر می‌کند.
3 – اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که بیماری سارس در آن شایع است، به‌عنوان اولین اقدام دفاعی، مرتباً دستان خود را به مدت 20 دقیقه با آب و صابون بشویید. همچنین بایستی از تماس دستان آلوده خود با صورتتان خودداری کنید.
هشدارها:
1 – اگر دمای بدنتان 38 درجه سانتی‌گراد یا بیشتر است و تنگی نفس دارید، سریعاً با آمبولانس تماس بگیرید. اگر هنوز معاینه نشده‌اید، به آن‌ها اطلاع دهید که احتمالاً به این بیماری مبتلا هستید تا آن‌ها خود را مجهز کنند.
2 – اگر در مراحل ثانویه بیماری دچار ذات‌الریه شدید، در صورت داشتن درد قفسه سینه، سرفه کردن همراه با خلط تیره یا خون یا کبودشدن پوست اطراف ناخن‌ها، حتماً با اورژانس تماس بگیرید.