بیماری خود ایمنی چیست ؟
خود ایمنی، نوعی بیماری است که در آن واکنش‌های سیستم ایمنی بدن به‌خوبی صورت نمی‌گیرد. انواع بسیاری از بیماری‌های خود ایمنی وجود دارند، بنابراین بهتر است قبل از اینکه در مورد درمان آن با پزشک خود صحبت کنید، علائم آن را تشخیص دهید. پزشک در کنار داروهایی که برای کنترل علائم بیماری تجویز می‌کند، با ایجاد تغییرات ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی‌تان، سلامتی عمومی شما را بهبود می‌بخشد. درحالی‌که هیچ درمانی برای بیماری‌های خود ایمنی وجود ندارد، تحقیقات در حال انجام شدن هستند، بنابراین برای کنترل بیماری خود مرتباً به پزشک مراجعه کرده و در مورد درمان‌های جدید پرس‌وجو کنید.
درمان‌های پزشکی
علائم خود را یادداشت کنید و برای تشخیص بیماری، به پزشک مراجعه کنید. بالغ‌بر ۸۰ نوع بیماری خود ایمنی مختلف وجود دارد که دارای علائم متفاوتی هستند، اما خستگی، درد عضلانی و تب خفیف، غالباً ازجمله علائم اولیه یک بیماری خود ایمنی محسوب می‌شوند. باوجوداینکه التهاب یک علامت کلاسیک بیماری خود ایمنی به شمار می‌رود، این احتمال می‌رود که با علائمی نظیر قرمزی، ورم، درد و دمای بالا در یک یا چند ناحیه از بدنتان مواجه شوید. در صورت بروز هرگونه علائم دیگر، آن‌ها را یادداشت کرده و با پزشک خود در میان بگذارید.
برای مثال، اگر علائمی مانند نفخ شکم، اسهال، کاهش وزن و بثورات خارش‌آور بر روی پوست خوددارید، شما مبتلابه بیماری سلیاک هستید.
سلیاک یک بیماری خود ایمنی است که در تمام طول عمر همراه فرد مبتلاست و منجر به عدم تحمل گلوتن می‌شود.
یا اگر دچار تحریک‌پذیری، بی‌خوابی، تعریق، نازک و شکننده شدن موها، برآمده شدن چشم‌ها و کاهش وزن شده‌اید، این علائم می‌توانند نشان‌دهنده بیماری گریوز باشند.
گریوز یا بیماری بازدو (Graves-Basedow disease) نوعی پرکاری اتوایمیون تیروئید است که معمولاً همراه بااگزوفتالمی (بیرون زدن چشم از حدقه) است.
نکته: تشخیص بیماری‌های خود ایمنی خصوصاً در مراحل اولیه، دشوار است. احتمال دارد نیاز به انجام آزمایشات پزشکی داشته باشید، اما مدت‌زمانی طول خواهد کشید تا پزشکان و متخصصان به تشخیص قطعی برسند.
به پزشکی که در رابطه با بیماری شما تخصص دارد، مراجعه کنید. بسته به تشخیص شما، پزشک ممکن است شما را به یک متخصص ارجاع دهد. این موضوع درصورتی‌که بیماری خود ایمنی شما کمیاب بوده و یا کنترل آن دشوار است، بسیار اهمیت دارد. بسته به نوع بیماری خود ایمنی شما، متخصصانی که در این زمینه ممکن است به آن‌ها رجوع کنید عبارت‌اند از:
۱ – متخصص روماتیسم (روماتولوژیست) برای بیماری آرتریت روماتوئید
۲ – متخصص اعصاب (نورولوژیست) برای بیماری اِم اِس
۳ – متخصص پوست (درماتولوژیست) برای بیماری پسوریازیس
۴ – متخصص گوارش (گاستروانترولوژیست) برای بیماری التهاب روده
۵ – متخصص هورمون (اندوکرینولوژیست) برای بیماری دیابت نوع ۱
هرگونه دارویی که پزشک شما برای بیماری‌تان تجویز می‌کند، مصرف کنید. بیماری‌های خود ایمنی قابل‌درمان نیستند، اما طیف وسیعی از داروها وجود دارند که می‌توانند به کنترل علائم شما کمک کنند. نوع داروهایی که برای کنترل علائم بیماری خود مصرف خواهید کرد، بستگی به تشخیص بیماری شما خواهد داشت. برخی از داروهایی که بدان نیاز خواهید داشته عبارت‌اند از:
۱ – تزریق انسولین برای دیابت
۲ – داروهای جایگزین هورمون‌های تیروئیدی درصورتی‌که مبتلابه کم‌کاری تیروئید هستید
۳ – مسکن‌های درد بدون نسخه یا تجویزی
۴ – داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی برای کمک به تسکین التهاب
اگر با فعالیت‌های بدنی خود به مشکل برخورده‌اید، به یک متخصص فیزیکی یا کاردرمانی مراجعه کنید. برخی از اختلالات خود ایمنی، موجب محدود کردن حرکات شما می‌شوند، بنابراین فیزیوتراپی و کاردرمانی می‌توانند در این زمینه مفید واقع شوند. فیزیوتراپی به بازیابی قدرت ازدست‌رفته و دامنه حرکتی شما کمک کرده، درحالی‌که کاردرمانی می‌تواند به شما کمک کند که با محدودیت‌های خود با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های خاص سازگار شوید.
برای مثال، اگر مبتلابه بیماری آرتریت روماتوئید باشید، انجام کارهای خانه برایتان دشوار خواهد شد، اما یک متخصص کاردرمانی می‌تواند به شما کمک کند محیط خود را بهینه‌سازی کرده و از ابزارهایی برای سهولت انجام این کارها استفاده کنید.
یا اگر مبتلابه سندروم گیلن باره هستید، قدرت پاهای خود را از دست خواهید داد و انجام فیزیوتراپی مانع از تحلیل عضلات شما خواهد شد.
سندروم گیلن-باره اختلال نادری است که سیستم ایمنی به اعصاب بدن حمله می‌کند. (شبیه ام‌اس!) درنتیجه می‌تواند باعث فلجی عضلات شود.
از پزشک خود در مورد اینکه آیا انجام فیزیوتراپی یا کاردرمانی برای شما مفید خواهد بود یا خیر، سؤال کنید.
با یک مشاور صحبت کرده تا راه‌حلی برای کنار آمدن با احساسات خود بیابید. بیماری خود ایمنی می‌تواند هرروز شما را درگیر کند و ممکن است موجب آشفتگی روانی در شما شود. اگر همراه با بیماری خود ایمنی، دچار افسردگی، اضطراب و سایر مشکلات روانی شده‌اید، با پزشک خود مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند شما را به یک درمانگر ارجاع دهند که می‌تواند به شما در ایجاد ابزارها و استراتژی‌هایی برای کنار آمدن با احساسات کمک کند.
نکته: شما همچنین می‌توانید به گروه‌های حمایتی ملحق شده تا با افرادی که تجربیاتی مشابه شما را دارند آشنا شوید. با ملاقات افرادی که بیماری مشابه شما را دارند، کمتر احساس تنهایی خواهید کرد.
در مورد طب مکمل و جایگزین پرس‌وجو کنید. انواعی از درمان‌های طب مکمل و جایگزین وجود دارند که برخی از افراد در کنترل بیماری خود ایمنی خود از آن‌ها سود برده‌اند مانند درمان‌های دستی (کاریوپراکتیک)، طب سوزنی و هیپنوتیزم. این نکته را به خاطر داشته باشید که اگرچه ممکن است استفاده از این راهکارها برای برخی سودمند بوده باشد، اما ممکن است برای تمام افراد مؤثر واقع نگردد.
در مورد درمان‌های جایگزین یا داروهای گیاهی با پزشک خود مشورت کنید. از پزشک خود در مورد سازگاری طب جایگزین با داروها و درمان‌هایی که بکار گرفته‌اید، سؤال کنید.
تنظیم رژیم غذایی
رژیم غذایی سالمی از انواع میوه‌جات و سبزیجات داشته باشید. اگرچه تغییرات رژیم غذایی به‌تنهایی نمی‌تواند علائم بیماری شما را تسکین دهد، اما مصرف طیف وسیعی از غذاهای سالم برای سلامت عمومی شما مفید خواهد بود. خوردن غذاهای سالم‌تر و پرهیز از غذاهای ناسالم همچنین باعث می‌شوند علائم بیماری‌تان کمتر بروز یابند. مصرف قند، کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده، غذاهای فراوری‌شده، غذاهای ناسالم و سرخ‌شده را کاهش دهید. به رژیم غذایی خود میوه‌جات و سبزیجات تازه، پروتئین‌های کم‌چربی، غلات کامل و لبنیات کم‌چرب بیشتری اضافه کنید.
شما همچنین ممکن است نیاز به استفاده از یک رژیم ضدالتهابی داشته باشید که فاقد غذاهایی است که موجب واکنش‌های التهابی می‌شوند و دارای مواد غذایی ضدالتهابی مانند ماهی، آووکادو، سبزیجات برگی و روغن‌زیتون هستند.
مصرف روغن‌های اشباع‌شده و ترا ریخته را که در پروتئین‌های حیوانی، مارگارین و غذاهای فراوری‌شده وجود دارند، کاهش دهید. برچسب هر نوع ماده غذایی را که خریداری می‌کنید مطالعه کنید تا مطمئن شوید که فاقد روغن‌های اشباع‌شده یا ترا ریخته است.
مصرف نمک را پایین بیاورید، بدین منظور از غذاهای کم‌نمک استفاده کرده و به غذاهایی که خودتان درست کرده‌اید نمک نپاشید. برای مزه دار کردن غذایتان سعی کنید به‌جای نمک از آب‌لیمو، ادویه‌جات معطر و سرکه استفاده کنید.
از پزشک خود در مورد غذاهایی که باید از مصرف آن‌ها پرهیز کنید، سؤال کنید. بسته به نوع بیماری خود ایمنی که مبتلا شده‌اید، شما بایستی به‌طور کامل از مصرف برخی از غذاها خودداری کنید. از پزشک خود در مورد غذاهایی که موجب شدت بیماری شما شده سؤال کرده و رژیم غذایی خود را طوری تنظیم کنید که فاقد این‌گونه مواد غذایی باشد.
برای مثال، اگر مبتلابه بیماری سلیاک هستید، شما باید از مصرف هرگونه مواد غذایی دارای گلوتن مانند گندم، چاودار، جو و تریتیکاله خودداری کنید.
اگر دچار بیماری گریوز شده‌اید، پزشکتان به شما توصیه خواهد کرده از مصرف غذاهایی غنی از ید مانند جلبک دریایی بپرهیزید.
اگر مبتلابه بیماری التهاب روده هستید، پزشک به شما توصیه خواهد کرد که غذایی‌هایی که حرکات روده‌ای شما را افزایش می‌دهد مصرف نکنید مانند میوه‌جات تازه، آلو خشک و قهوه.
نکته: شما همچنین ممکن است بخواهید یک دفترچه یادداشت غذایی داشته باشید تا غذاهایی را که موجب تشدید بیماری شما می‌شوند را مشخص کرده و آن‌ها را از رژیم غذایی خود حذف کنید. در طول یک ماه هرآن چه را که می‌خورید یادداشت کنید و غذاهای تشدیدکننده را ثبت کنید. به دفترچه یادداشت خود رجوع کنید تا ببینید آیا ارتباط وجود دارد یا خیر؟
از مکمل‌های ویتامین D استفاده کنید. ویتامین D به کنترل التهابات در برخی از افراد کمک می‌کند، بنابراین مصرف روزانه مکمل‌های ویتامین D یا مولتی‌ویتامین‌های حاوی این ویتامین را در نظر داشته باشید. قبل از شروع به مصرف، از پزشک خود سؤال کنید.
از مکمل ای که بیش از ۱۰۰٪ مقدار توصیه‌شده روزانه ویتامین D است استفاده نکنید. مصرف دوزهای بسیار بالای این ویتامین هیچ منفعتی ندارد و دوز های بالای برخی از ویتامین‌ها می‌توانند بسیار مضر باشند.
از غذاهای غنی از اسید چرب امگا ۳ یا روغن ماهی استفاده کنید. اسیدهای چرب امگا ۳، در کاهش التهابات مؤثرند، بنابراین اضافه کردن این‌گونه غذاها و مکمل‌ها به رژیم غذایی خود سودمند خواهد بود. در طول روز، یک تا دو وعده از غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا۳ استفاده کنید یا روزانه یک عدد مکمل روغن ماهی مصرف کنید. برخی از منابع غذایی غنی از اسید چرب امگا۳ عبارت‌اند از:
۱ – ماهی‌های روغنی مانند سالمون، ماکارل و ساردین
۲ – گردو
۳ – دانه‌های کتان
چای سبز بنوشید یا از عصاره آن استفاده کنید. چای سبز نیز اثرات ضدالتهابی دارد، بنابراین مصرف آن در کنترل علائم بیماری‌تان مفید خواهد بود. سعی کنید چای سبز را جایگزین قهوه صبحانه خود کنید و یا هرروز از مکمل عصاره چای سبز استفاده کنید. قبل از مصرف، حتماً با پزشک خود در میان بگذارید تا مطمئن شوید که هیچ‌گونه تداخلی با داروهای مصرفی‌تان نداشته باشد.
شما می‌توانید چای سبز را مطابق به میلتان، داغ یا سرد بنوشید. هردو حالت اثرات یکسانی خواهند داشت.
تغییر سبک زندگی
هر شب، بین ۷ تا ۹ ساعت بخوابید. ازآنجایی‌که خستگی، یکی از علائم شایع بیماری‌های خود ایمنی است، به‌طورکلی داشتن استراحت کافی حال شما را بهتر می‌کند. استراحت کردن همچنین به بهتر شدن برخی از علائم دیگر شما نیز کمک می‌کند. هر شب سر ساعت مشخصی به رختخواب رفته و صبح سر ساعت مشخصی بیدار شوید تا مطمئن شوید که خواب کافی داشته‌اید. برخی از کارهایی که برای بهبود خوابتان می‌توانید انجام دهید عبارت‌اند از:
۱ – بعدازظهرها و شب‌ها از مصرف کافئین خودداری کنید.
۲ – ۳۰ دقیقه قبل از رفتن به رختخواب، موبایل، تلویزیون، کامپیوتر و هر نوع دستگاه دیگری را خاموش‌کنید.
۳ – اتاق خود را خنک، تاریک، ساکت و تمیز نگه‌دارید.
پس از گرفتن تائید پزشک، به‌طور منظم ورزش کنید. انجام ورزش‌های منظم قلبی عروقی، علائم بیماری شما را تسکین داده و به کاهش شدت آن‌ها کمک می‌کند. سعی کنید هرروز به مدت ۳۰ دقیقه در اطراف منزل خود پیاده‌روی کنید، در سطح شهر دوچرخه‌سواری کنید یا در استخر نزدیک محل زندگی خود شنا کنید. به‌طورکلی در هفته حدود ۱۵۰ دقیقه ورزش‌های قلبی عروقی انجام دهید.
شما می‌توانید برنامه ورزشی روزانه خود را به ۲ یا ۳ قسمت کوچک‌تر تقسیم کنید، مثلاً دو بار در روز به مدت ۱۵ دقیقه یا سه بار در روز به مدت ۱۰ دقیقه، پیاده‌روی کنید.
همیشه قبل از انجام هرگونه تمرین ورزشی، با پزشک خود مشورت کنید. اگر به دلیل بیماری خود ایمنی خود دچار محدودیت‌هایی هستید، با پزشک خود در مورد تغییر در ورزش‌های خود صحبت کنید.
نکته: سعی کنید ورزش‌هایی را انجام دهید که برای شما سرگرم‌کننده باشد، در این صورت هرگز انجام آن را رها نخواهید کرد.
اگر چاق هستید یا اضافه‌وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید. داشتن اضافه‌وزن، احتمال بروز برخی از بیماری‌های خود ایمنی را افزایش می‌دهد و می‌تواند علائم بیماری را تشدید کند. در مورد اینکه آیا کاهش وزن برای شما مفید است یا خیر، با پزشک خود مشورت کنید. سپس، مصرف کالری خود را طوری تنظیم کنید که به وزن دلخواه خود برسید.
برای کاهش وزن، مصرف کالری را کاهش دهید، مثلاً کمتر از مقداری که کالری می‌سوزانید کالری مصرف کنید.
یک‌راه ساده برای کاهش مصرف کالری، جایگزین کردن غذاهای سالم با غذاهای ناسالم است، برای مثال آب یا لیموناد را جایگزین نوشیدنی‌های قندی کنید یا به‌جای چیپس از سبزیجات تازه استفاده کنید.
اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید. سیگار کشیدن اثرات مخربی بر هر یک از قسمت‌های بدن شما دارد و می‌تواند موجب بدتر شدن علائم بیماری‌های خود ایمنی شود. علاوه بر این، دود سیگار می‌تواند موجب برخی از بیماری‌های خود ایمنی شود، مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، اِم اِس و بیماری گریوز. در مورد داروها و سایر راهکارهایی که می‌تواند به شما در ترک سیگار کمک کند، با پزشک خود صحبت کنید.
برای مثال، پزشک شما ممکن است دارویی مانند ولبوترین را که می‌تواند به شما در کاهش اشتیاق به سیگار کمک کند توصیه کند یا برای برطرف کردن حس ولعتان، مصرف تکه‌های نیکوتین، پاستیل یا آدامس را پیشنهاد کند.
کمتر در معرض آفت‌کش‌ها و سایر مواد شیمیایی قرار بگیرید. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که تماس با برخی از مواد شیمیایی می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی را افزایش دهد. سعی کنید در معرض سموم، مواد شوینده خانگی و سایر مواد شیمیایی قرار نگیرید.
اگر مرتباً با این مواد کار می‌کنید، با پوشیدن دستکش، ماسک و لباس‌های محافظ، از خود مراقبت کنید.
برای کاهش استرس، از روش‌های آرامش‌بخش استفاده کنید. استرس زیاد می‌تواند علائم شما را تشدید کند و زمانی که بیماری در فاز خفتگی است می‌تواند منجر به عود مجدد آن شود. با استفاده از راهکارهای آرامش‌بخش، خود را آرام کرده و استرس خود را مدیریت کنید. سعی کنید در طول روز به مدت ۱۵ دقیقه تمرینات آرامش‌بخش انجام دهید. کارهایی که می‌توانید برای آرام کردن خود انجام دهید عبارت‌اند از:
۱ – یوگا
۲ – مراقبه
۳ – تمرینات بدنی ذهنی
۴ – حمام کف
۵ – انجام کارهای موردعلاقه مانند بافتنی یا پخت‌وپز
برای تسکین علائم خود، حمام معدنی یا حمام گِل داشته باشد. حمام‌های معدنی یا حمام‌های گِل، بالنئوتراپی نام دارند و درصورتی‌که آن‌ها را در کنار سایر روش‌های درمانی خود داشته باشید به تسکین علائم بیماری خود ایمنی شما کمک خواهد کرد. برای انجام این کار در خانه، نمک حمام را به وان آب داغ اضافه کرده و به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در آن غوطه ور شوید. راه دیگر این است که به اسپا بروید و از حمام‌های معدنی یا حمام‌های گِل لذت ببرید.
بالنئوتراپی را می‌توان با آب گرم یا خنک انجام داد. علاوه بر این، می‌تواند همراه با ماساژهای آبی باشد.
برای کمک به بهبود علائم خود تحت درمان بیوفیدبک EEG قرار بگیرید. بیوفیدبک تراپی درد و شدت علائم شما را کاهش می‌دهد. علاوه بر آن، باعث می‌شود شما پرانرژی‌تر باشید. در مورد شروع درمان‌های بیوفیدبک در کنار سایر روش‌های درمانی خود، با پزشک مشورت کنید.
ممکن است نتیجه آن را پس از گذراندن ۶ تا ۱۰ جلسه درمانی، مشاهده کنید.
بدون دیدگاه