تبخال چیست ؟
تبخال یک بیماری ویروسی است که منجر به ایجاد تاول‌های ریز و التهاب پوست میشود . این تاول‌ها عموماً روی لب و صورت رخ می‌دهد .
تبخال به دلیل نوعی ویروس به نام هرپس سیمپلکس که به نام HSV-1 مشهور است ، رخ می‌دهد . تبخال به‌صورت زخم های دردناکی در اطراف دهان و لب‌ها ظاهر میشود . باید بدانید که تبخال زدن شایع بوده و زیاد رخ می‌دهد و عموماً جای نگرانی ندارد ، مگر آنکه زیاد برای شما اتفاق بی افتند ، که در این صورت باید به پزشک مراجعه کنید .
این ویروس شبیه ( اما نه یکسان ) تبخال تناسلی به نام HSV-2 است . بااینکه این ویروس‌ها متفاوت هستند ، اما هردوی آن‌ها می‌توانند در لب و ناحیه تناسلی ایجاد شوند .
تبخال چگونه منتقل میشود ؟
این ویروس می‌تواند با تماس مانند : بوسیدن ، نزدیکی و ارتباط دهانی منتقل شود .
درمان خانگی تبخال
سریعاً بعد از احساس شکل‌گیری تبخال ، روی آن یخ بگذارید . به‌صورت مرتب روی تبخال یخ بگذارید . تبخال برای رشد نیازمند محیط گرم و رطوبت است . سرد کردن تبخال و جلوگیری از برگشت گرما به تبخال می‌تواند از بزرگ شدن و گسترش پیدا کردن آن جلوگیری کند و سرعت بهبود تبخال را افزایش دهد .
عصاره لیمو یا فرنجمشک را مستقیماً روی تبخال بزنید . پنبه را در عصاره لیمو زده و مستقیماً روی تبخال بزنید . این کار را ۲ تا ۳ بار در روز تکرار کنید .
درمان با نمک ، شیر و آبلیمو را امتحان کنید . مقدار کمی آبلیمو و شیر را با نمک مخلوط‌کنید . اسید موجود در آب لیمو با پروتئین شیر مخلوط شده و سوزش آن را کمتر می‌کند . مخلوط را با پنبه روزی یک‌بار روی تبخال بزنید . بعد از آن نیز ، مقدار کمی آلوئه ورا روی تبخال بزنید .
نمک روی تبخال بزنید . انگشت خود را مرطوب کرده ، سپس به نمک معمولی آغشته کنید . انگشت نمکی خود را به مدت ۳۰ ثانیه روی تبخال نگه‌دارید . بعداز انجام این کار ، با آب داغ و صابون دستان خود را بشورید .
چای کیسه‌ای روی تبخال بگذارید . چای کیسه‌ای را در آب داغ خیس کنید ، سپس بگذارید تا خنک شود ، سپس به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه آن را روی تبخال بگذارید . هر دفعه از چای کیسه‌ای تازه استفاده کرده و هر ۱ تا ۲ ساعت این کار را تکرار کنید .
درمان با گیاهان دارویی
از روغن‌های موضعی و مؤثر استفاده کنید . از روغن اسطوخودوس یا فرنجمشک استفاده کنید . هردوی این روغن‌ها می‌توانند پروسه بهبودی تبخال را سرعت ببخشند . روزی چند بار آن‌ها را روی تبخال بزنید .
از روغن درخت چای کمک بگیرید . درست است که به‌صورت کلینیکی ثابت نشده است ، اما روغن درخت چای یک درمان طبیعی برای تبخال ، گزیدگی حشرات ، نیش زنبور و چند مورد دیگر است .
درمان‌های گیاهی و طب سنتی را امتحان کنید !!!
گل راعی ( St. John’s Wort ) : نوعِ موضعی این گل را چند بار در روز روی تبخال بزنید . حواستان باشد که گل راعی را باید فقط به صورت موضعی مصرف کنید ، زیرا مصرف مقدار زیادی از این گیاه می‌تواند خطرناک باشد .
اکیناشه ( سرخارگل ) : ۱ قاشق ریشه قوی گل سرخارگل را روزی ۳ بار بخورید . آن را ۲ تا ۳ دقیقه در دهان خود بچرخانید ، سپس آن را قورت دهید .
بابونه : چند بار در روز ضماد بابونه روی تبخال بزنید ، یا چای بابونه درست کنید و مقداری از آن را روی تبخال بزنید . بابونه دارای بیسابولول است ، بیسابولول ماده است که به بهبودی زخم روی غشای مخاطی کمک می‌کند .
بایدها و نبایدهای تبخال
از دست زدن به تبخال اجتناب کنید . شما به‌غیراز بدتر کردن تبخال با این کار خود ، ممکن است با لمس کردن ، باعث انتقال ویروس تبخال به انگشتانتان شوید . این کار باعث گسترش پیدا کردن راحت‌تر ویروس براثر تماس تصادفی خواهد شد .
ویروس تبخال می‌تواند سلول‌های پوستی که با آن برخورد می‌کنند را آلوده کند ، حتی اگر آن سلول‌ها مربوط به دیگر نقاط بدن ( غیر از لب و دور لب ) باشند .
تا جایی که می‌توانید از تماس با تبخال اجتناب کنید .
اغلب دستان خود را بشورید . حتی اگر حواستان به این باشد که به تبخال خود دست نزنید ، اغلب افراد بدون آنکه حواسشان باشد به تبخال دست می‌زنند .
اغلب دستان خود را بشورید ، مخصوصاً بعدازاینکه به تبخال یا به‌صورت و لب خود دست زدید .
شستن دست‌ها مخصوصاً قبل از غذا خوردن خیلی مهم است .
مسواک خود را دور بی اندازید . ویروس تبخال می‌تواند روی سطوحی مانند مسواک به زندگی خود ادامه دهد . برای جلوگیری از پخش شدن ویروس تبخال و احتمال گرفتن آن ، بعدازاینکه احساس کردید تبخال زده‌اید ، از مسواک جدیدی استفاده کنید و بعد از بهبودی آن مسواک را دور بی اندازید .
همچنین برای اطمینان بیشتر ، در هنگام خمیردندان زدن ، حواستان باشد تا مسواک با تیوب خمیردندان تماس پیدا نکند .
وسایل شخصی خود را با دیگران مشترکا مصرف نکنید . حوله ، تیغ ، قاشق و چنگال خود را با دیگران به‌صورت مشترک مصرف نکنید . حتماً تمامی وسایلی که احتمال تماس با تبخال را دارند را با آب و صابون بشورید .
از کرم ضد آفتاب با فاکتور محافظتی ۱۵ یا بالاتر استفاده کنید . یکی از چیزهایی که باعث شعله‌ور شدن تبخال میشود ، آفتاب است . شما با استفاده از کرم ضد آفتاب می‌توانید از تبخال محافظت کرده و باعث بهبودی زودتر آن شوید .
استفاده منظم از کرم ضد آفتاب در ناحیه‌ای که عموماً دچار تبخال می‌شوید ، می‌تواند به تبخال نزدن در آینده کمک کند .
به یاد داشته باشد که دستان خود را قبل و بعد از زدن کرم ضد آفتاب حتماً بشورید .
مرطوب‌کننده استفاده کنید . می‌توانید با استفاده از گوش پاک‌کن وازلین یا بره موم روی تبخال بزنید . مرطوب‌کننده های طبیعی که دارای لیزین هستند نیز کمک‌کننده می‌باشند و می‌توانند به بهبودی راحت‌تر تبخال کمک کنند .
بره موم ماده‌ای طبیعی بوده و غنی از رزین است که توسط زنبور تولید میشود .
مرطوب‌کننده مخصوص تبخال و خانگی بسازید . اگر دوست دارید که بدانید درون مرطوب‌کننده‌ای که مصرف می‌کنید چه چیزی است ، می‌توانید به‌راحتی خودتان آن را درست کنید .
طرز تهیه :
۱۵ میلی‌لیتر بره موم مایع را با ۱۴۳۰ میل لیتر روغن نارگیل ( که یک مرطوب‌کننده عالی است ) مخلوط‌کنید ، سپس ۱ قطره از هر یک از مواد زیر را به آن اضافه کنید :
۱ – روغن کافور ، به کاهش درد کمک می‌کند .
۲ – روغن سرخارگل ، که یک گیاه ضدویروس است و می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند .
۳ – روغن شیرین‌بیان ، دارای خواص ضد HSV-1 است .
۴ – روغن مریم‌گلی ، دارای خواص ضدویروسی بوده و به خشک‌کردن تبخال کمک می‌کند .
درمان تبخال با رژیم غذایی
مواد غذایی دارای لیزین بالا بخورید . لیزین یک آمینو اسید است که در مطالعات انجام شده نشان داده‌شد ، این آمینو اسید با بلوکه کردن آرژینین به درمان و جلوگیری از تبخال کمک می‌کند . آرژینین آمینو اسید دیگری است که برای رشد ویروس‌ها موردنیاز است .
مواد غذایی سرشار از لیزین :
- ماهی
- گوشت و مرغ
- لبنیات
- لوبیا
- جوانه لوبیا
همچنین می‌توانید از مکمل لیزین نیز استفاده کنید . دز آن‌ها معمولاً بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم است که هرروز باید با معده خالی خورده شود . دز ایمن لیزین کمتر از ۳۰۰۰ میلی‌گرم در روز است ، بنابراین بیشتر از دز پیشنهادی مصرف نکنید .
از مصرف مواد غذایی دارای آرژینین بالا اجتناب کنید . آرژینین هم یک آمینو اسید است ، اما برخلاف لیزین به رشد ویروس‌ها کمک می‌کند ، بنابراین باید از مصرف آن اجتناب کنید .
مواد غذایی سرشار از آرژنین :
- غلات کامل
- انواع تخمه
- آجیل
- شکلات
از مواد غذایی اسیدی دوری‌کنید . این مورد درزمانی که مواد غذایی اسیدی با تبخال تماس پیدا می‌کنند ، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند . ویروس تبخال در محیط اسیدی پیشرفت بیشتری می‌کند ، بنابراین مهم است که از مواد غذایی اسیدی درزمانی که تبخال زده‌اید دوری‌کنید .
مواد غذایی اسیدی :
- مرکبات
- گوجه
- سرکه
هرروز مکمل زینک بخورید . زینک ممکن است به بهبود سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از تبخال کمک کند . دز پیشنهادی زینک برای بزرگسالان ۱۰ میلی‌گرم در روز است . در مورد مصرف زینک در کودکان با پزشک خود مشورت کنید .
همچنین کرم و ژل زینک نیز موجود است که دارای ۱۰% سولفات زینک است . شما می‌توانید تا ۱۲ روز بعد از مشاهده اولین نشانه‌های تبخال از آن استفاده کنید تا زودتر تبخال را از بین ببرید .
مواد غذایی تقویت‌کننده ایمنی بدن را مصرف کنید . با این کار بدن شما می‌تواند بهتر با ویروس جنگیده و تبخال را خوب کند ، بنابراین میزان زیادی میوه و سبزی را در رژیم غذایی خود بگنجانید .
بهترین انتخاب‌ها برای بالا بردن ایمنی بدن :
- گل‌کلم
- کلم
- کلم بروکسل
- کلم بروکلی
- پیاز
- سیر
جلوگیری از تبخال
چه چیزهایی می‌توانند باعث بروز تبخال در آینده شوند ؟
بسیاری از افرادی که ویروس HSV-1 را دارند تبخال نمی‌زنند ، و بسیاری از افراد نیز بعد از موارد زیر ممکن است تبخال نزنند ، اما موارد زیر می‌توانند باعث تحریک کردن شما نسبت به ایجاد تبخال شود :
۱ – ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن
۲ – ایدز
۳ – اگزما
۴ – سرطان ، مخصوصاً در هنگام شیمی‌درمانی
۵ – پیوند عضو ، زیرا به بیمار سرکوب‌کننده سیستم ایمنی می‌دهند .
۶ – سوختگی شدید
محرک‌هایی که باعث تبخال می‌شوند را پیدا کنید . بعضی از محرک‌ها هستند که می‌توانند باعث ایجاد تبخال در افراد شوند .
محرک‌های تبخال :
- تب داشتن به هر علتی ( عفونت باکتریایی یا ویروسی )
- قاعدگی
- هر نوع استرسی ( بدنی ، ذهنی یا احساسی )
- خستگی
- در معرض آفتاب قرار گرفتن
- جراحی
زیاد در مقابل آفتاب قرار نگیرید . با توجه به اینکه نور خورشید یکی از محرک‌ها برای تبخال زدن است ، بهتر است زمانی که در نور خورشید قرار می‌گیرید را محدود کنید . به یاد داشته باشید تا برای کاهش تأثیر نور آفتاب از کرم ضد آفتاب هم استفاده کنید .
رژیم غذایی مناسب و متعادلی داشته باشید . رژیم غذایی بالانس و مغذی می‌تواند به کاهش محرک‌های تبخال مانند خستگی و استرس کمک کند .
مصرف میوه و سبزیجات تازه : هردوی آن‌ها دارای ویتامین ، مواد معدنی ، پروتئین و فیبر هستند که بدن شمارا سالم نگه می‌دارند . بیشتر میوه‌ها ( غیر از مرکبات ) و سبزیجات را زیاد مصرف کنید .
مصرف کربوهیدرات کامل : شما باید از مصرف کربوهیدرات‌های ساده و غذاهای بسته‌بندی شده اجتناب کنید . در فرآیند تولید غذاهای آماده بسیاری از مواد غذایی مضر مانند : شربت ذرت را به آن‌ها اضافه می‌کنند که برای سلامتی خوب نیستند . روی مصرف غلات کامل و آرد کامل تمرکز کنید .
مصرف نکردن قند تصفیه‌شده : مصرف قندهای تصفیه‌شده ( شکر و قند سفید ) با پیش دیابت ، دیابت ، چاقی ، سندرم متابولیک ، بیماری‌های قلبی و تغییر در باکتری‌های روده در ارتباط است .
مصرف بیشتر ماهی و مرغ : سعی کنید پروتئین کم‌چرب میل کنید و در صورت مصرف گوشت قرمز زیاد ، مصرف آن را کاهش دهید . البته باید بدانید سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران پایین است .
مصرف لوبیا و حبوبات : این مواد غذایی منابعی عالی از ویتامین‌ها ، مواد معدنی و اسید فیتیک هستند . پختن معمولی ممکن است باعث آزادسازی مواد معدنی موجود در حبوبات شده و اجازه جذب آن‌ها را به بدن بدهد .
مصرف ۸ لیوان آب در روز : همیشه در طول روز بدن را هیدراته ( پر آب ) نگه‌دارید و حواستان باشد که مصرف ۸ لیوان آب را در طول روز تقسیم کنید و یکدفعه‌ای آن را ننوشید .
مقدار زیادی بخوابید . خواب ناچیز و بی‌کیفیت می‌تواند هم روی استرس و هم روی میزان خستگی شما تأثیر بگذارد . مطمئن شوید که بین ۷ تا ۹ ساعت خواب باکیفیت شبانه داشته باشید .
استرس نداشته باشید ، اما چگونه ؟
اغلب در محل کار و خانه استرس‌هایی به ما وارد میشود که اجتناب‌ناپذیر هستند ، اما باید تا جایی که میشود از استرس دوری کرد . این یعنی دور شدن از موقعیت استرس‌زا یا چند دقیقه دور شدن از محل کار !!!
راه‌های کاهش استرس :
- گذراندن وقت با دوستان
- قدم زدن یا باشگاه رفتن
- تنفس عمیق
- مدیتیشن
- یوگا
سیستم ایمنی خود را تقویت کنید ، اما چطور ؟
علاوه بر رژیم غذایی درست و ورزش کردن ، شما می‌توانید قدم‌های دیگری برای افزایش ایمنی بدن خود بردارید .
روش‌های ساده تقویت سیستم ایمنی بدن :
- سیگار نکشید
- الکل ننوشید
- دستان خود را مرتباً بشورید
- فشارخون خود را کنترل نمایید
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم ؟
اگر تبخال بعد از ۱۰ روز شروع به بهبودی نکرد : بیشتر تب‌خال‌ها بعد از ۱۰ تا ۱۴ روز به‌خودی‌خود خوب می‌شوند . اگر هیچ‌گونه بهبودی‌ای در این بازه زمانی حاصل نشد ، حتی بعد از استفاده از درمان‌های خانگی ، به پزشک مراجعه کنید . او می‌تواند با معاینه از نبودن خطر جدی اطمینان حاصل کند .
ممکن است تبخال شما به دلایلی مانند : تحریک شدن ( مثلاً با مرکبات ) ، عفونت ثانویه یا داشتن بیماری خاصی به‌آرامی التیام یابد .
همچنین اگر مکرراً تبخال می‌زنید و حتی اگر هم زود خوب میشود ، به پزشک مراجعه کنید .
اگر تبخال خیلی بزرگ و دردناک بود : تبخال عموماً ضایعه کوچک در ناحیه کوچک دور لب است . بعضی‌اوقات ، تبخال می‌تواند گسترش یابد یا به‌صورت غیرمعمولی بزرگ و دردناک شود ، مخصوصاً اگر بیماری‌ای مانند اگزما داشته باشید . اگر تبخال شما به‌صورت غیرطبیعی بزرگ ، رشد کننده بود ، یا درد زیادی داشت ، همین‌الان زمان مراجعه به پزشک است .
تب‌خالی که در ناحیه بزرگی از پوست گسترش یابد می‌تواند خطرناک باشد . این وضعیت می‌تواند نشانه عفونت باکتریایی ثانوی باشد . درصورتی‌که پوست اطراف تبخال قرمز و متورم شد یا اینکه در صورت دست زدن به آن احساس داغی کردید ، سریعاً به پزشک مراجعه کنید .
اگر داخل دهان و چشم هم تحریک شدند : در بعضی از موردها ، تبخال می‌تواند به لثه‌ها ، پوست داخل دهان یا اطراف چشم گسترش یابند . اگر در هر یک از نواحی گفته‌شده تبخال گسترش پیداکرده است ، سریعاً به پزشک مراجعه کنید .
هشدار : درصورتی‌که ناحیه تحریک‌شده در نزدیک چشمان شما باشد ، مراجعه به پزشک ضروری است و باید خیلی سریع تحت مراقبت قرار بگیرید . اگر عفونت به داخل چشم شما منتشر شود و آن را درمان نکنید ، می‌تواند قرنیه را آلوده کرده و به بینایی شما آسیب دائمی ( غیرقابل‌برگشت ) وارد کند .
اگر باردار هستید با متخصص زنان مشورت کنید : مخصوصاً اگر در ۳ ماهه آخر بارداری هستید ، امکان انتقال عفونت به بچه در هنگام زایمان یا بعدازآن وجود دارد . درست است که در تبخال تناسلی ریسک انتقال ویروس به کودک بیشتر است ، اما بهتر است اگر سابقه هرگونه تبخال زدن دارید ، به پزشک خود بگویید .
اگر پزشک شما در مورد تبخال زدن در هنگام وضع حمل شما نگران باشد ، ممکن است برای شما داروی ضدویروسی تجویز کند تا از تبخال زدن در هنگام وضع حمل جلوگیری کند .
همچنین پزشک شما می‌تواند در مورد داروهای ضد تبخال و درمان‌های طبیعی تبخال در هنگام بارداری ، شمارا راهنمایی کند .
اگر سیستم ایمنی بدنتان ضعیف شده و تبخال زده‌اید : اگر به دلیل مصرف دارو یا بیماری ( مانند : ایدز یا دیابت ) سیستم ایمنی بدن ضعیف شده باشد و تبخال زده باشید ، بهتر است پزشک خود را در جریان بگذارید . پزشک می‌تواند با تجویز داروی ضدویروس به درمان عفونت کمک کرده و از عوارض جدی جلوگیری کند .
درزمانی که سیستم ایمنی بدن ضعیف باشد ، مراجعه به پزشک مهم‌تر میشود ، زیرا عفونت می‌تواند به‌راحتی به دیگر نقاط بدن نیز سرایت می‌کند .
اگر مطمئن نیستید که عوارضی که دارید از تبخال است : حتی اگر علائم شدیدی ندارید یا تبخال شما زیاد پیچیدگی ندارد ، اگر دفعه اولتان است که تبخال می‌زنید بهتر است که به پزشک مراجعه کنید .
هر سؤالی دارید از پزشک خود بپرسید و خجالت و تردید را به خود راه ندهید .
نکات مهم
۱ – بسیاری از راه‌های پیشنهادی دیگر نیز وجود دارد که در بسیاری از مکان‌ها پیشنهادشده‌اند ، مانند : استفاده از لاک پاک‌کن ، خمیردندان و قابض‌ها . بیشتر این درمان‌ها مؤثر نیستند و بعضی از آن‌ها باعث سوزش پوست یا دیگر عوارض می‌شوند . قبل از استفاده از آن‌ها با پزشک خود مشورت کنید .
۲ – بسیاری از افراد در کودکی ویروس تبخال HSV-1 را گرفته‌اند . این ویروس با تماس پوست به پوست از راه : بوسیدن ، قاشق و چنگالی که با یکدیگر مصرف میشود یا استفاده مشترک از مسواک ، تیغ ، چپ استیک ، رژ لب و حوله منتقل میشود ؛ اما ویروس HSV-2 فقط از طریق فعالیت جنسی منتقل میشود .
۳ – تبخال به دلیل ویروس رخ داده و معمولاً در اطراف دهان و لب ایجاد میشود . برخلاف آفت ، که در داخل دهان ایجاد میشود .
۴ – اگر باردار هستید یا از بچه نگهداری می‌کنید ، لیزین مصرف نکنید .
){kind=link}
بدون دیدگاه