برخی از افراد با لکه‌های متمایزی بر روی پوستشان متولد می‌شوند که ازنظر اندازه، شکل، رنگ و محل پیدایش آن‌ها، باهم متفاوت هستند. لکه‌های ماه‌گرفتگی قابل‌پیشگیری نیستند و برخی از آن‌ها با افزایش سن به‌خودی‌خود ناپدید می‌شوند، اما در برخی افراد به‌طور دائمی باقی می‌مانند.
اگر فرزند شما لکه‌ای بر پوست خود دارد که می‌خواهید آن را بردارید، بهتر است برای ارزیابی نوع لکه ماه‌گرفتگی با متخصص پوست مشورت کرده و مناسب‌ترین راه درمان انتخاب کنید.البته ممکن است بخواهید برخی از درمان‌های خانگی تأیید نشده را امتحان کنید و ببینید که آیا نتیجه می‌دهد یا خیر؟
استفاده از درمان‌های پزشکی و قطعی
با پزشک خود در مورد تجویز داروهای پوستی مشورت کنید. اغلب اوقات شما می‌توانید با مصرف داروهای کورتیکواستروئید، لکه‌های عروقی زمان تولد (همانژیوم) را درمان کنید. کورتیکواستروئید ها از بزرگ‌تر شدن لکه‌های ماه‌گرفتگی جلوگیری کرده و آن‌ها را کوچک‌تر می‌کنند اما، در حقیقت نمی‌توانند به‌طور کامل آن‌ها را از میان بردارند.
داروهای کورتیکواستروئید می‌توانند به‌صورت خوراکی، تزریق به داخل لکه و یا به‌صورت موضعی استفاده شوند.
سایر داروهایی که برای درمان لکه ماه‌گرفتگی بکار می‌روند عبارت‌اند از: پروپرانولول و وین کریستین که برای درمان همانژیوم نیز مورداستفاده قرار می‌گیرند. (برای جزئیات بیشتر، قسمت آخر مقاله را مطالعه فرمایید).
از روش لیزر درمانی استفاده کنید. لیزر درمانی به کوچک‌تر شدن و جلوگیری از بزرگ‌تر شدن ماه‌گرفتگی‌های عروقی کمک می‌کند. این روش، با تابش اشعه‌های کوتاه و متمرکز نور لیزری به لکه ماه‌گرفتگی، موجب کم‌رنگ‌تر شدن، کوچک‌تر شدن و حتی جلوگیری از رشد این لکه‌ها می‌شود.
از روش لیزر درمانی می‌توان در برداشت لکه‌های شرابی و لکه‌های شیر قهوه استفاده کرد، اما، این روش همیشه موفقیت‌آمیز نبوده و ممکن است لکه‌ها مجدداً عود کنند.
لکه‌های شرابی : خال های لکه شرابی مشکلات پوستی هستند که به رنگ قرمز یا بنفش دیده می شوند.
لکه‌های شیر قهوه : لکه‌های شیرقهوه به‌سبب تجمع ملانوسیت‌های تولیدکنندهٔ رنگدانه در لایهٔ روپوست ایجاد می‌شود.
اگرچه برداشت کامل لکه‌های ماه‌گرفتگی امکان‌پذیر نیست ولی، با چند جلسه درمان می‌توان آن‌ها را به‌طور قابل‌توجهی روشن‌تر کرد.
لیزر درمانی می‌تواند یک روش درمانی مؤثر باشد، اما درعین‌حال بسیار هزینه‌بر است.
برای برداشت لکه‌های ماه‌گرفتگی، از روش سرمادرمانی استفاده کنید. درروش سرمادرمانی، با بکارگیری نیتروژن مایع، لکه‌ها را فریز و خشک کرده و سپس پوسته‌های آن جدا می‌شود.
در طی این روش، با استفاده از نیتروژن مایع، لایه‌های پوستی سطحی و زیرین لکه فریز شده، سپس با کمک وسیله‌ای به نام کورِت، آن ناحیه از پوست خراشیده می‌شود.
از عوارض جانبی روش سرمادرمانی، می‌توان به برجای ماندن اثر زخم‌ها و روشن‌شدگی پوست اشاره کرد.
عمل جراحی انجام دهید. جراحی پوست می‌تواند به‌صورت سرپایی انجام‌شده و تنها فقط یک ناحیه بسیار کوچکی از لایه‌های سطحی پوست برداشته شود. اگرچه جراحی پوست به‌عنوان یک عمل جزئی محسوب می‌شود، اما همچنان روشی تهاجمی بوده و قبل از عمل جراحی، بیمار بایستی توسط پزشک مورد ارزیابی قرار گیرد.
با کمک عمل جراحی می‌توان خال‌های گوشتی و همانژیوم ها را برداشت.
بسته به‌اندازه لکه ماه‌گرفتگی، اثر زخم ناشی از عمل جراحی می‌تواند به‌صورت دائمی برجای بماند.
در طی عمل جراحی، پزشک ناحیه موردنظر را به‌صورت موضعی بی‌حس کرده و با کمک یک اسکالپل (چاقوی جراحی)، لکه ماه‌گرفتگی را برمی‌دارد. سپس آن قسمت از پوست بخیه زده می‌شود.
عمل جراحی بیشتر برای برداشتن لکه‌های ماه‌گرفتگی عمقی‌تر انجام می‌شود.
در مورد جراحی تراشیدن پرس‌وجو کنید. در عمل تراشیدن، بدون اینکه نیاز به بخیه باشد، برشی بر روی پوست زده می‌شود. این عمل، با یک تیغه سنتی یا با دستگاه الکتروکوتر انجام می‌شود.
در طی این روش، پزشک با استفاده از یک بی‌حس‌کننده موضعی، نواحی اطراف لکه را بی‌حس کرده، سپس با کمک چاقوی جراحی، نواحی اطراف و زیر لکه را برش می‌دهد.
عمل تراشیدن اغلب برای برداشت خال‌های کوچک و اسکین تگ های پوستی مورداستفاده قرار می‌گیرد و ندرتاً نیاز به بخیه زدن دارد.
نکته : اسکین تگ، نوعی ضایعه پوستی خوش‌خیم و همرنگ پوست است که ممکن است با زگیل اشتباه گرفته شود.
استفاده از درمان‌های تائید نشده و خانگی
برای روشن شدن پوست، از آب‌لیمو استفاده کنید. آب‌لیمو حاوی ترکیباتی است که به‌طور طبیعی موجب روشن شدن پوست می‌شود. اگرچه تأثیر آب‌لیمو در درمان لکه‌های ماه‌گرفتگی ازنظر علمی ثابت نشده است؛ اما در انجام این روش درمانی احتیاط کنید.
به مدت 20 دقیقه از آب‌لیموی تازه بر روی لکه ماه‌گرفتگی مالیده، سپس آن را بشویید. این کار را چند بار در هفته تکرار کنید.
درصورتی‌که آب‌لیمو موجب تحریک پوست شما شد، این روش را انجام ندهید.
این نکته را در نظر داشته باشید که برای نتیجه گرفتن از این روش یا سایر درمان‌های خانگی، احتمالاً باید آن‌ها را بارها طی چندین ماه انجام دهید. اگر تصمیم به برداشت لکه ماه‌گرفتگی دارید، بهتر است با یک متخصص پوست در مورد روش‌های درمانی پزشکی مشورت کنید.
از محلول ید استفاده کنید. ید احتمالاً به از بین بردن لکه‌های ماه‌گرفتگی کمک می‌کند، اما این روش نیز ازنظر علمی ثابت نشده است. محلول ید را دوبار در روز بر روی لکه بمالید.
بااین‌حال، به یاد داشته باشید که محلول ید یک محصول پزشکی است و باید بااحتیاط مصرف شود. همچنین اگر به ید و حلزون دریایی حساسیت دارید، از این روش استفاده نکنید.
در صورت تحریک شدن پوست، این روش را انجام ندهید و اگر هرگونه نگرانی داشتید با پزشک خود مشورت کنید.
برای مرطوب کردن پوستتان، از روغن‌زیتون استفاده کنید. روغن‌زیتون یک مرطوب‌کننده طبیعی قوی است که می‌تواند پوست شمارا بازسازی کرده و ظاهر لکه‌های ماه‌گرفتگی را صاف‌تر و نرم‌تر کند. حداقل سه مرتبه بر روی لکه، روغن‌زیتون بمالید، سپس صبر کنید تا خشک‌شده یا آن را بشویید.
هرروز دو تا سه مرتبه، مقداری پنبه را به روغن‌زیتون آغشته کرده و مستقیماً روی لکه ماه‌گرفتگی بمالید.
روی لکه ماه‌گرفتگی آب گوجه‌فرنگی بمالید. آب گوجه‌فرنگی خاصیت سفیدکنندگی پوست دارد که می‌تواند در محو شدن لکه‌های ماه‌گرفتگی مؤثر باشد. مقداری آب گوجه‌فرنگی گرم را به‌آرامی روی لکه ماه‌گرفتگی بمالید و اجازه دهید هوا بخورد و خشک شود. به مدت یک ماه، روزانه چندین بار این کار را انجام دهید.
مطمئن باشید که آب گوجه‌فرنگی خیلی داغ نباشد چون در این صورت پوستتان را خواهید سوزاند.
برای تقویت بازسازی سلول‌های پوستی، از کرم ویتامین A استفاده کنید. ویتامین A موجب تحریک تقسیمات میتوزی (تقسیمات سلولی) و تولید پروتئین کلاژن (پروتئین سازنده پوست) می‌شود.
اگرچه از کرم‌های ویتامین A (غالباً با نام رتینول وجود دارد) در درمان تیرگی پوست (هایپرپیگمنتیشن) استفاده می‌شوند، تأثیر آن‌ها در روشن کردن لکه‌های ماه‌گرفتگی شناخته‌نشده است.
به پوست خود روغن ویتامین E بمالید. خاصیت آنتی‌اکسیدانی ویتامین E ممکن است در درمان لکه ماه‌گرفتگی مؤثر باشد. مخلوطی از روغن ویتامین E و روغن پرتقال تهیه‌کرده و بر روی لکه ماه‌گرفتگی بمالید.
شناسایی نوع لکه ماه‌گرفتگی
اگر لکه ماه‌گرفتگی‌تان به‌صورت یک خال است، آن را شناسایی کنید. خال گوشتی (خال مادرزادی)، یک لکه ماه‌گرفتگی رنگدانه دار (که در اثر رشد بیش‌ازحد سلول‌های تولیدکننده ملانین ایجاد می‌شود) روی پوست است که عموماً در دوران کودکی ظاهر می‌شوند.
مشخصات رایج خال‌های گوشتی عبارت‌اند از:
1 – به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد (برنزه)، قهوه‌ای، قرمز، صورتی، آبی یا سیاه هستند.
2 – بافت صاف، تخت، چروک‌خورده یا برجسته دارند.
3 – فرم بیضی یا گرد دارند.
4 – به‌طورمعمول قطری کمتر از 6 میلی‌متر دارند، اما برخی از خال‌های گوشتی بزرگ‌تر هستند.
5 – گاهی اوقات روی خال‌ها مو رشد می‌کند.
اکثر خال‌های گوشتی بی‌خطر هستند، اما در برخی موارد نادر می‌توانند سرطانی شوند. خال‌های خود را تحت نظر داشته باشید و در صورت مشاهده تغییر شکل آن‌ها، با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر لکه ماه‌گرفتگی شیر قهوه دارید، آن را شناسایی کنید. لکه‌های شیرقهوه (انگلیسی: Café au lait spots) یا ماکول‌های شیرقهوه (انگلیسی: Café au lait macules)، خال‌های مادرزادی مسطح و رنگدانه‌دار هستند.
این‌گونه لکه‌های ماه‌گرفتگی رنگدانه دار معمولاً براثر یک اختلال ژنتیکی به نام نوروفیبروماتوز ایجاد می‌شوند. این بیماری سه نوع مجزا دارد: نوع خفیف (نوروفیبروماتوز نوع 1) که در دوران کودکی ایجادشده و با پدیدار شدن لکه‌های صاف به رنگ قهوه‌ای روشن شناسایی می‌شوند.
لکه‌های شیر قهوه می‌توانند از بدو تولد وجود داشته یا در دوران کودکی پدیدار شده و سپس تثبیت شوند. این لکه‌ها را می‌توان با کمک لیزر درمان کرد اما معمولاً مجدداً عود می‌کنند.
علاوه بر لکه ماه‌گرفتگی، نوروفیبروماتوز نوع 1 را می‌توان با علائم دیگر نظیر کک‌ومک در زیر بغل، برجستگی‌های نرم در سطح و زیرپوست (نوروفیبروم ها یا تومورهای خوش‌خیم)، برجستگی‌های بی‌خطر و کوچک در چشم (لیش ندول) و یا تغییر شکل استخوانی تشخیص داد.
لیش ندول: یک نوع لکه درون چشم هستند.
دو نوع دیگر این بیماری (نوروفیبروماتوز نوع 2 و 3) نسبت به نوع 1 کمتر رایج بوده و با علائم جدی‌تر و تومور شناسایی می‌شوند.
اگر گمان می‌کنید فرزند شما به نوروفیبروماتوز مبتلا است، با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. نوروفیبروماتوز قابل‌درمان نیست، اما متخصص اطفال می‌تواند عوارض آن را کنترل کرده و علائم آن را درمان کند.
از وجود لکه‌های مغولی در بدنتان اطلاع یابید. ﻟﻜﻪﻫﺎي ﻣﻐﻮﻟﻲ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺿﺎﻳﻌﺎت ﭘﻴﮕﻤﺎﻧﺘﻪ ( تغییر رنگ ) در ﻧﻮزادان ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. این‌گونه لکه‌های ماه‌گرفتگی رنگی در کودکان ظاهرشده که معمولاً وقتی که به سن مدرسه رفتن می‌رسند، ناپدید می‌گردند. علائم رایج لکه‌های مغولی عبارت‌اند از:
1 – لکه‌هایی به رنگ آبی یا آبی _خاکستری بر روی باسن، پشت بدن، ستون فقرات، شانه‌ها یا سایر نواحی بدن.
2 – داشتن شکل صاف و نامنظم
3 – نرمال بودن بافت پوست
4 – داشتن قطری به پهنای 2 تا 8 سانتیمتر
به دلیل اینکه این لکه‌ها به‌خودی‌خود بهبود می‌یابند، هیچ درمانی برای آن‌ها توصیه نشده است.
لکه‌های ماکولار را شناسایی کنید. این ضایعه پوستی که به نام های لکه‌های سالمون، نیش لک‌لک و بوسه فرشته نیز نامیده می‌شود، لکه‌های ماه‌گرفتگی قرمز کمرنگی هستند که در اثر عدم شکل‌گیری صحیح رگ‌های خونی بوجود آمده و به‌طور رایج بر روی پیشانی، پلک ها، پشت گردن، بینی، لب بالایی یا پشت سر دیده می‌شوند.
مشخصه این ضایعات پوستی، لکه‌هایی صاف به رنگ صورتی ملایم است.
به‌طورمعمول، لکه‌های ماکولار در طول زمان که فرزند شما به سن 1 تا 2 سالگی می‌رسد خودبه‌خود از بین می‌روند، اما برخی از آن‌ها تا سن بزرگسالی باقی می‌مانند.
لکه‌های شرابی را مشخص کنید. این ضایعه یک لکه ماه‌گرفتگی عروقی است که معمولاً دائمی بوده و خودبه‌خود از بین نمی‌رود. بااین‌حال، برخی از روش‌های درمانی می‌توانند این علائم را کمتر موردتوجه قرار دهند.
روش لیزر درمانی مانند لیزر درمانی نوع PDL، تنها راه پنهان کردن لکه‌های شرابی است. لیزر درمانی می‌تواند لکه‌ها را روشن‌تر کرده اما، غالباً در مورد کودکان مؤثرتر عمل می‌کند.
اگر روش لیزر درمانی موفقیت‌آمیز نبود، می‌توانید از لوازم‌آرایشی برای پنهان کردن این‌گونه لکه‌ها استفاده کنید.
در صورت داشتن همانژیوم در بدن خود یا فرزندتان، آن را شناسایی کنید. این لکه‌های ماه‌گرفتگی عروقی غالباً دو هفته پس از تولد بر روی سر یا گردن پدیدار می‌شوند.
همانژیوم ها با تغییر رنگ پوست شناسایی می‌شوند که ممکن است چند ماه بعد از تولد ناپدیدشده یا حدود 12 سال طول بکشد تا به‌طور کامل از بین بروند.
همانژیوم هایی که در دهان یا چشم ایجاد می‌شوند می‌توانند مشکلاتی نظیر زخم شدن ایجاد کنند یا گاهی اوقات در اندام‌های داخلی (شکم، کلیه‌ها، کبد) ظاهر شوند.
درصورتی‌که مشکوک به وجود همانژیوم در اندام‌های داخلی فرزندتان هستید با پزشکتان مشورت کنید، زیرا می‌تواند مشکلاتی برای فرزندتان ایجاد کند.
اکثر همانژیوم ها می‌توانند با درمان‌های پزشکی مانند پروپرانولول خوراکی، استروئیدها یا وین کریستین درمان شده یا کوچک‌تر شوند. در برخی از موارد نیاز به انجام جراحی پلاستیک است.
نکته : همیشه قبل از انجام هر روش درمانی برای لکه‌های ماه‌گرفتگی‌تان، با پزشک خود مشورت کنید.