پوسیدگی دندان چیست و چگونه بوجود می‌آید ؟
در زمانی که شما نوشیدنی و مواد غذایی شیرین یا نشاسته دار می‌خورید ، باکتری‌های داخل دهانِ شما آن‌ها را هضم کرده و به اسید تبدیل میکنند . این کار باعث ایجاد پلاک بر روی دندان‌های شما شده که میتواند روی مینای دندان شما سوراخ‌های کوچکی ایجاد کنند ، که ما این سوراخ‌ها را با نام پوسیدگی می‌شناسیم .
شما باید مصرف نوشابه ، شکلات و هله‌هوله و همچنین قند را کاهش دهید . مواد غذایی دارای ویتامین و مواد معدنی بخورید . هر روز نخ دندان بکشید و مسواک بزنید و حداقل سالی 1 تا 2 بار به دندان‌پزشک برای چکاپ مراجعه کنید . با این کارها شما می‌توانید تاجایی که امکان دارد از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید .
در ادامه مقاله تمامی کارهایی که لازم است انجام دهید تا از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید ، گفته خواهد شد ، با سایت کوروک همراه باشید !!!
بهداشت مناسب دهان و دندان
بعد از هر وعده غذایی به صورت اصولی مسواک بزنید . 20 دقیقه بعد از هر وعده غذایی دندان‌های خود را مسواک بزنید . اگر نمی‌توانید این کار را انجام دهید ، حداقل روزی 2 بار دندان‌های خود را مسواک بزنید . هر بار مسواک زدن باید 2 دقیقه طول بکشد . آهنگی 2 دقیقه‌ای در هنگام مسواک زدن بگذارید یا از موبایل خود برای این کار استفاده کنید .
1 – به‌اندازه یک نخود خمیردندان روی مسواک بزنید ، سپس روی آن آب بگیرید .
2 – تمامی دندان‌ها را به‌نوبت مسواک بزنید . جلو و پشتِ هرکدام از دندان‌ها را مسواک بزنید ، البته وسط دندان‌ها را فراموش نکنید . در امتداد لثه مسواک زده و زبان را نیز مسواک کنید .
3 – مسواک را با زاویه 45 درجه بگیرید و با حرکات کوچک بالا و پایین یا چرخشی مسواک بزنید .
4 – مقدار کمی محکم مسواک بزنید ، البته این به معنای فشار دادن خیلی زیاد مسواک روی دندان نیست ، زیرا در این صورت ممکن است به لثه‌های خود آسیب وارد کنید .
5 – در مسواک زدن زیاده‌روی نکنید !!! بیشتر از 3 بار مسواک زدن در روز میتواند باعث آسیب به مینای دندان شود و دندان‌ها را بیشتر مستعد پوسیدگی کند .
مسواک و خمیردندان را درست انتخاب کنید . مسواک برقی یا مدل سونیکی‌ای ( sonic toothbrush ) انتخاب کنید که سر آن گرد بوده و حرکات بالا و پایین و چرخشی داشته باشد . به نظر می‌آید که مسواک‌ها با تکنولوژی سونیک بهترین نوع مسواک هستند ، زیرا سرعت بالای لغزشی‌ای که ایجاد میکنند باعث تحریک کردن مایعات به سمتی می‌شود که مسواک نمی‌تواند به آن مکان‌ها برسد ، بنابراین بهتر دندان‌ها را تمیز میکنند .
اگر از مسواک برقی یا سونیکی خوشتان نمی‌آید ، مسواک نرم با سری کوچک انتخاب کنید . سر مسواک 1.5 سانتی‌متر پهنا و 2.5 سانتی‌متر طولش باشد . با انتخاب این سایز مسواک ، می‌توانید مطمئن شوید که مسواک میتواند به گوشه‌های نیز دهان برسد .
نکات مهم
1 – مسواک یا سری مسواک برقی خود را هر 3 ماه یکبار یا هرزمانی که فرسوده شد ، بیرون بی اندازید .
2 – در محل کار مسواک داشته باشید و در هنگام مسافرت با خود مسواکتان را همراه ببرید .
3 – همیشه مسواک خود را خوب آبکشی نمایید تا احتمال ایجاد باکتری روی دندانه‌های مسواک را کاهش دهید .
4 – از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید تا دندان را در مقابل حمله باکتری‌ها مقاوم کنید . فلوراید باعث تقویت کردن مینای دندان شما می‌شود .
5 – کودکان نمی‌توانند به‌اندازه بزرگسالان فلوراید مصرف کنند . با دندان‌پزشک خود صحبت کنید تا خمیردندان مناسبی برای کودک شما پیشنهاد دهد .
نخ دندان بکشید . نخ دندان میتواند باکتری‌هایی که در بین دندان‌های شما هستند و دسترسی به آن‌ها سخت است را از بین ببرند . 46 سانتی‌متر نخ دندان را اندازه‌گیری و قطع کرده و در انگشت وسط خود بپیچید . حدود 2.5 تا 5 سانتی‌متر برای کشیدن نخ در میان دندان‌ها اندازه بگیرید . به‌وسیله انگشت شست و اشاره خود آن را سفت نگه‌دارید . نخ دندان را به‌آرامی در بین دندان‌های خود با حرکات بالایی و پایینی بکشید . نخ دندان را مقدار کمی در پایین‌تر از خط لثه نیز ببرید .
درصورتی‌که در نخ دندان کشیدن مشکل‌دارید ، پیشنهاد می‌کنیم مقاله ” آموزش گام‌به‌گام نخ دندان کشیدن ” را مطالعه بفرمایید .
حداقل روزی یکبار نخ دندان بکشید . نخ دندان کشیدن بعد از غذاهای چسبنده یا دارای پوست از اهمیت بیشتری برخوردار است .
نخ دندان کشیدن میتواند از پوسیدگی دندان ، التهاب لثه و مشکلات قلبی جلوگیری کند .
از دهانشویه استفاده کنید . از دهانشویه حاوی فلوراید و درصد پایینی ( 0.02% ) از کلرهگزیدین استفاده کنید . بعد از مسواک زدن به مدت 10 تا 15 ثانیه دهانشویه را در دهانتان بچرخانید . از برند معروف استفاده کرده و روی دهانشویه را بخوانید تا فاقد الکل باشد .
حواستان باشد که استفاده از دهانشویه را نباید جایگزین مسواک و نخ دندان کرد . استفاده از دهانشویه یعنی کاهش باکتری‌هایی موجود در دهان ، اما این بدان معنا نیست که میتواند جایگزین مسواک و نخ دندان شود .
دندان‌پزشک چه کمکی میتواند به شما کند ؟
مرتباً برای چکاپ به دندان‌پزشک مراجعه کنید . دندان‌پزشک میتواند بهترین پیشنهادها را برای نگه‌داری از دندان به شما بدهد ، پوسیدگی‌ها را قبل از آسیب رساندن به دندان از بین برده و اگر مستعد پوسیدگی در آینده هستید ، آن را از بین ببرد .
اگر دچار مشکلات دندانی کمی هستید ، سالی یکبار برای چکاپ مراجعه کنید . اگر تازه بالغ شده‌اید و دندان‌های خوبی دارید ، می‌توانید هر 18 ماه یا 2 سال یکبار به دندان‌پزشک مراجعه کنید . در صورت مشاهده هرگونه درد ، بوی غیرعادی یا تغییر در دهان باید به دندان‌پزشک مراجعه کنید .
دندان‌های کودکان زودتر از بزرگسالان خراب می‌شود ، بنابراین هر 6 ماه یکبار کودک خود را به دندان‌پزشک نشان دهید . درصورتی‌که بچه شما به 6 سال رسیده است و دندان‌های دائمی آن‌ها در حال درآمدن هستند ، مراجعه برای چکاپ مهم‌تر می‌شود .
با دندان‌پزشک خود در مورداستفاده از مکمل فلوراید صحبت کنید . درصورتی‌که دندان‌های شما ضعیف باشد یا آب محل زندگی شما فاقد فلوراید باشد ، استفاده از مکمل فلوراید میتواند برای شما مفید باشد .
با دندان‌پزشک خود درباره سیلانتِ دندان صحبت کنید . اگر دندان‌های شما مستعد پوسیدگی باشند ، دندان‌پزشک میتواند با استفاده از ماده کامپوزیتی محافظ ، از دندان‌های آسیای شما محافظت کند . این لایه میتواند چند سال دوام بی آورد که البته به مواد غذایی مصرفی شما بستگی دارد . همچنین شما باید برای چکاپ سالانه به دندان‌پزشک مراجعه کنید ، زیرا ممکن است زیر سیلانت پوسیدگی رخ دهد .
محافظت از دندان با عادات غذایی
مواد غذایی شیرینی مصرف نکنید یا مصرف آن‌ها را کاهش دهید . قندِ روی دندان میتواند باکتری‌ها را جذب کند و باعث ایجاد جرم و پوسیدگی شود . قند و شکر ، نوشابه ، شکلات و کربوهیدرات ، هله‌هوله و نوشیدنی‌های دارای شکر را مصرف نکنید یا کم‌مصرف کنید . چیپس ، شیرینی و نان سفید را نیز کم مصرف کنید .
اگر قند مصرف کردید ، سریعاً بعدازآن دندان خود را مسواک بزنید .
درزمانی که مواد قندی مصرف می‌کنید ، آن را زیاد در دهانتان نگه ندارید ، زیرا در این صورت ضرر بیشتری دارد . مثلاً مصرف آب‌نبات‌چوبی ضرر بیشتری نسبت به مصرف یک شکلات برای دندان دارد .
نوشیدنی‌های ضدپوسیدگی دندان بنوشید . آب بنوشید و بعد از غذا خوردن دهان خود را آبکشی نمایید ، مخصوصاً اگر نمی‌توانید مسواک بزنید . مرتباً آب بنوشید ، این کار باعث تمیز کردن دندان‌ها می‌شود ، همچنین در بیشتر کشورها در آب شیر فلوراید نیز می‌زنند تا دندان‌های مردم مقاوم‌تر شود .
به‌جای قهوه ، چای سبز یا مشکی بنوشید . چای کمتر اسیدی بوده و میتواند با پلاک دندان بجنگد .
در صورت امکان نوشابه را به‌صورت کامل از رژیم غذایی خود حذف کنید . اسید فسفریک موجود در نوشابه به‌سرعت مینای دندان شمارا حل می‌کند و هیچ‌گونه سودی نیز برای بدن شما ندارد .
نوشیدن مایعات با نی میتواند آسیب رساندن به دندان‌های شما را کم کند ، اما نمی‌تواند کاملاً آن را از بین ببرد .
مواد غذایی دارای ویتامین‌ها و مواد معدنی بخورید . کلسیم برای دندان‌ها عالی است ، بنابراین لبنیات ، محصولات سویای غنی‌شده ، بادام و سبزیجات برگ‌دار تیره‌رنگ میل کنید .
ویتامین D : این ویتامین نیز مفید است و در نور آفتاب ، لبنیات و ماهی‌های چرب مانند سالمون یافت می‌شود .
فسفر : در گوشت و تخم‌مرغ موجود است .
منیزیم : اسفناج ، غلات کامل و موز دارای منیزیم هستند .
ویتامین A : میوه‌ها ، سبزیجات نارنجی‌رنگ و سبزیجات برگ‌دار سبز رنگ حاوی ویتامین A هستند .
میوه‌جات و سبزیجات ترد بخورید . مواد غذایی خام غنی از ویتامین و مواد معدنی هستند . خوردن سبزیجات ترد مانند : هویج یا کرفس میتواند به تمیز کردن دندان‌ها کمک کند . فیبر گیاهان ترد میتواند به‌صورت یک ساینده عمل کند .
قدیمی‌ها می‌گفتند: ” روزی یک عدد سیب بخورید تا دکتر نروید ” ، زیاد هم بی‌ربط نگفته‌اند ( حداقل در مورد دندان ) ، زیرا جویدن سیب ترد میتواند باعث تولید بیشتر بزاق دهان شده ، که بزاق میتواند PH دهان را بالانس کردن و از ایجاد پلاک دندان جلوگیری کند .
آدامس بدون قند بجوید . آدامس جویدن میتواند باعث تحریک کردن بزاق دهان شده و به تمیز کردن دندان‌ها کمک کند . با توجه به اینکه آدامس‌های معمولی دارای قند هستند و برای دندان مضر می‌باشند ، استفاده از آدامس‌های بدون قند پیشنهاد می‌شود .
آدامس‌های دارای زایلیتول می‌توانند با پلاک دندان مبارزه کنند . همچنین زایلیتول میتواند با باکتری‌ها نیز بجنگد .
اگر نمی‌توانید بعد از غذا مسواک بزنید ، جویدن آدامس بدون قند میتواند به‌سلامت دندان‌های شما کمک کند .
در جویدن آدامس زیاده‌روی نکنید . مصرف خیلی زیاد آدامس میتواند برای معده مشکل‌ساز شود یا حجم عضلات جونده شمارا زیاد کند .
نکات مهم
1 – مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به‌صورت مرتب میتواند باکتری‌ها را از دندان‌های شما دور نگه دارد .
2 – آب نوشیدنی خود را چک کنید تا دارای فلوراید باشد .
3 – در مسواک زدن زیاده‌روی نکنید ، زیرا مینای دندان شما از بین می‌رود .
4 – خمیردندان‌های حاوی فلوراید را می‌توانید از داروخانه‌ها و فروشگاه‌ها خریداری نمایید .
5 – با ملایمت مسواک زده و نخ دندان بکشید ، مخصوصاً اگر تازه شروع به نخ دندان کشیدن کرده‌اید .