آفت دهان چیست ؟
آفت ( به انگلیسی : Aphthous stomatitis ) یک بیماری شایع دهانی است که ضایعه دردناکی در دهان ، زبان و لثه ایجاد می‌کند . باید بدانید که علت آفت دهان ناشناخته است . آفت دهان عموماً بین 10 تا 14 روز خودبه‌خود از بین می‌رود .
علت‌های آفت دهان کدم‌اند ؟
- استرس‌های عاطفی یا جسمانی
- ناراحتی و عصبی بودن پیش از عادت ماهانه
- آسیب به مخاط دهان : فشار دندان مصنوعی ، غذای داغ ، محکم مسواک زدن یا دندان‌پزشکی
- کمبود آهن ، اسیدفولیک و ویتامین B2
- تحریک شدن توسط خوراکی‌ها
البته باید بدانید که دلیل مشخصی برای آفت ثابت نشده است ولی عوامل زیر نیز در آن دخیل هستند :
- وراثت
- استرس
- خستگی
- بیماری
- گاز گرفتن
- تغییرات هورمونی
- قاعدگی
- کاهش وزن شدید
- حساسیت‌های غذایی
- ماده کف کننده داخل خمیردندان
- کمبود ویتامین B12
آفت دهان در بعضی از مواقع بروز می‌کنند و ممکن است درد شدیدی داشته باشند . به‌هرحال بسیاری از روش‌های ساده وجود دارند که به‌سادگی می‌توانید آفت دهان را از بین ببرید که به همگی آنها اشاره می‌کنیم ، با سایت کوروک همراه باشید !!!
درمان‌های خانگی آفت دهان
دهان خود را با آب‌نمک آبکشی نمایید
1 یا 2 قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید . محلول را در دهان خود بچرخانید ، سپس آن را تف کنید .
چند بار در روز این کار را تکرار کنید ، عموماً بعد از غذا و قبل از خوابیدن این کار را انجام دهید .
دهانشویه جوش‌شیرین را امتحان کنید.
جوش‌شیرین یک جایگزین به‌جای آب‌نمک است . 1 قاشق چایخوری جوش‌شیرین را در نصف فنجان آب گرم حل کنید . همانند آب‌نمک از آن استفاده کرده و دهان خود را آبکشی نمایید .
با دهانشویه ملایم ، دهان را آبکشی نمایید.
آبکشی دهان با دهانشویه می‌تواند به از بین بردن باکتری‌ها کمک کند و درد آفت را کاهش دهد . هرگونه دهان‌شویه‌ای می‌تواند برای شما مؤثر باشد . در صبح و شب دهانشویه را در دهان بچرخانید ، البته بعد از ناهار هم می‌توانید این کار را انجام دهید . هیچ‌وقت دهانشویه را قورت ندهید .
در بعضی از موارد ، ضدعفونی‌کننده‌ها ( که شامل دهان‌شویه‌ها نیز می‌شود ) می‌توانند باعث بدتر شدن آفت دهان شوند . اگر دهانشویه باعث تحریک شدن یا درد شد ، استفاده آن را تا زمانی که آفت دهانتان خوب شود ، قطع کنید . همچنین می‌توانید از دهان‌شویه‌های بدون الکل نیز استفاده کنید .
شیر منیزیم ( منیزیم هیدروکسید ) استفاده کنید.
می‌توانید از داروخانه شیر منیزیم را تهیه کنید . روزی چند بار با گوش پاک‌کن ، شیر منیزیم روی آفت بزنید . این کار باعث تسکین دادن درد و سرعت بخشیدن به بهبودی آفت می‌شود .
از آب‌اکسیژنه کمک بگیرید.
به‌اندازه مساوی آب‌اکسیژنه 3% و آب را با یکدیگر مخلوط‌کنید . حواستان باشد که شما نیاز به مقداری کمی از این مخلوط را دارید . گوش پاک‌کن را در محلول فرو برده و روی آفت بزنید و آفت را تمیز کنید . سپس سر دیگر گوش پاک‌کن را به محلول آغشته کرده و به مدت چند ثانیه روی آفت دهان نگه‌دارید . این کار را صبح و شب انجام دهید .
محلول را قورت ندهید ، فقط گوش پاک‌کن را نمدار کرده و استفاده کنید .
مقداری عسل روی آفت بزنید.
مقدار کمی عسل خالص روی آفت بزنید . این کار به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند . اول‌ازهمه با گوش پاک‌کن آفت و محل را تمیز کنید ، سپس با گوش پاک‌کن تمیز دیگری روی آفت عسل بزنید .
هر نوع عسلی می‌تواند به شما کمک کند ، زیرا عسل توانایی مبارزه با باکتری‌ها را دارد ، اما در صورت امکان از عسل مانوکا استفاده کنید .
خودتان دهانشویه گیاهی درست کنید !!! مقدار مساوی از دم‌کرده مریم‌گلی ، بابونه و آب را با یکدیگر مخلوط‌کنید . روزی 4 تا 5 بار از این دهانشویه استفاده کنید .
بعضی از افراد دریافته‌اند که این دهانشویه می‌تواند درد آفت را کاهش دهد ، هرچند تحقیقات زیادی در این زمینه صورت نگرفته است .
آب‌میوه‌های سودمند برای آفت دهان کدم‌اند ؟
بعضی از افراد دریافته‌اند که آب هویج ، کرفس و گرمک به بهبودی آفت دهان کمک می‌کند ، هرچند مطالعاتی در این زمینه صورت نگرفته است .
می‌توانید از آب خالص آنها استفاده کرده یا از مخلوط آنها در اسموتی استفاده کنید .
کاهش درد و سرعت دادن به بهبودی
تکه‌ای یخ بمکید.
یخ می‌تواند ورم را کاهش داده و با بی‌حس کردن محل ، درد آفت را کم کند . در صورت امکان ، یخ را با استفاده از زبانتان ، مستقیماً روی آفت نگه‌دارید تا کاملاً آب شود .
درصورتی‌که استفاده از یخ به هر دلیل مقدر نبود ، حداقل آب یخ در طول روز بنوشید . بگذارید آب یخ روی زبانتان بماند و آن را روی محلی که متورم شده است ببرید .
از مواد غذایی اسیدی و تند دوری‌کنید.
مواد غذایی تند ، اسیدی و غذاهای ساینده می‌توانند باعث تحریک کردن آفت دهان شوند . مصرف آنها باعث ایجاد درد و به تأخیر انداختن بهبودی آفت می‌شود .
مواد غذایی ساده و نرم بخورید تا به بهبودی آفت دهان کمک کنید .
از مصرف نوشابه ، مرکبات ، مواد غذایی سفت ( مثل نان تست ) و هر چیزی که نمک و فلفل زیادی دارد خودداری نمایید .
با ملایمت مسواک بزنید.
مسواک باعث سابیدن دهان شما می‌شود و درواقع باعث سابیدن آفت نیز خواهد شد و می‌تواند باعث آسیب رساندن به آفت شود . سعی کنید از محکم مسواک زدن پرهیز کنید و با مسواک نرم ، مسواک بزنید و تا جاییکه می‌توانید مسواک را روی آفت دهان نزنید .
تا زمان بهبودی آفت دهان از خمیردندان مخصوص دندان‌های حساس استفاده کنید .
از مسکن‌های بدون نیاز به نسخه استفاده کنید.
اگر نمی‌توانید از شر آفت دهان به‌سرعت خلاص شوید و مقداری اذیت می‌شوید ، می‌توانید برای داشتن احساس بهتر از مسکن‌های بدون نیاز به نسخه مانند ایبوپروفن یا ژل‌های بی‌حس‌کننده استفاده کنید . این‌گونه مسکن‌ها در داروخانه‌ها موجود هستند .
اگر هرگونه مریضی‌ای دارید یا دارو مصرف می‌کنید ، قبل از مصرف مسکن با داروساز صحبت کنید ، زیرا بعضی از داروها تداخل دارویی دارند .
هشدار : افراد زیر 16 سال نباید آسپرین مصرف کنند ، هیچ‌وقت به کودکان آسپرین ندهید .
آب‌نبات حاوی زینک استفاده کنید.
این آب‌نبات‌ها را می‌توانید از داروخانه‌ها تهیه کنید . درست است که ثابت نشده این روش مفید است ، اما بعضی از افراد آن را برای کاهش درد و سرعت بخشیدن به درمان آفت مفید می‌دانند . طبق دستورالعمل گفته‌شده روی بسته آن را مصرف کنید .
مکمل‌های ویتامینی را امتحان کنید.
ویتامین‌های B و C ممکن است باعث کمک به درمان آفت دهان شوند ، البته تأیید آن نیازمند مطالعات بیشتری است . می‌توانید مکمل ویتامینی را از داروخانه تهیه‌کرده و استفاده کنید ، البته بهتر است قبل از شروع به مصرف با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید . حتماً به میزان توصیه‌شده روی بسته‌بندی مصرف کنید و دز مصرفی را بالا نبرید .
مکمل لیزین مصرف کنید.
لیزین یک آمینواسید است که توانایی کمک به درمان آفت دهان را دارد ، هرچند تأیید آن نیازمند تحقیقات بیشتری است . از پزشک یا داروساز خود سؤال کنید که با توجه به وضعیت سلامتی و داروهای مصرفی خود ، مصرف لیزین برای شما مشکلی نداشته باشد .
اکیناشه ( سرخارگل ) مصرف کنید.
سرخارگل گیاهی است که می‌توان آن را در قالب قرص گیاهی از داروخانه تهیه کرد . با توجه به که این گیاه روی سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارد ، ممکن است باعث بهبود آفت دهان شود .
با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید تا مصرف آن برای شما مشکلی نداشته باشد .
درمان سه سوته آفت دهان
اگر آفت دهان بزرگ یا خیلی دردناک بود به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر آفت‌های کوچک به‌خودی‌خود بعد از 1 تا 2 هفته خوب می‌شوند . اما اگر آفت‌های شما مشکلات زیر را داشتند به پزشک مراجعه کنید :
- آفت‌ها زیاد بودند
- خیلی بزرگ بودند
- درد شدید داشتند
- بعد از 3 هفته درمان نشدند
- گسترش پیدا کرد
- آفت همراه با تب داشتید
پزشک یا دندان‌پزشک می‌تواند به درمان آفت دهان به شما کمک کند ، شاید آبسه دندان یا نوعی سرطان نادر دهانی باشد .
داروهای مسکن موضعی بگیرید.
بعضی از مسکن‌ها را می‌توان بدون نیاز به نسخه تهیه کرد ، اما بعضی از آنها فقط با نسخه پزشک قابل تهیه هستند . بهتر است با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید و ببینید که کدام‌یک از محصولات مانند : کرم ، خمیر ، پماد ، مایع یا ژل مناسب شما است و می‌تواند درد را کاهش دهد و درمان را سرعت ببخشد.
بعضی از مسکن‌های موضعی برای کاهش درد آفت دهان :
- فلوسینونید
- بنزوکائین
- آب‌اکسیژنه
از پزشک خود درخواست دهانشویه تجویزی کنید.
اگر دارای چند آفت دهان هستید ، استفاده از دهانشویه ممکن است بهتر از دیگر محصولات و روش‌ها باشد . از پزشک خود درخواست دهانشویه حاوی دگزامتازون یا لیدوکائین کنید . هر دو ماده گفته‌شده باعث کاهش درد می‌شوند ، البته دگزامتازون می‌تواند التهاب را نیز کاهش دهد .
داروهای ضد آفت کدم‌اند ؟
درصورتی‌که آفت شما با درمان‌های گفته‌شده درمان نشود ، ممکن است شما نیاز به مصرف داروهای خوراکی داشته باشید . ممکن است پزشک شما داروهایی مانند سوکرالفیت یا کلشیسین برای شما تجویز کند .
پزشک شما ممکن است برای شما کورتیکواستروئید خوراکی نیز تجویز کند ، البته اگر آفت دهان شدید داشته باشید و بهبود نیافته باشد . این داروها دارای عوارض متعددی هستند بنابراین اگر باردار هستید ، بچه شیر می‌دهید یا مشکل سیستم ایمنی بدن دارید ، بهتر است نوع دیگری از درمان را دنبال کنید .
ممکن است نیاز به سوزاندن آفت داشته باشید . ممکن است پزشک شما آفت را با مواد شیمیایی یا دیگر وسایل بسوزاند . این کار باعث از بین بردن بافت آسیب‌دیده شده و ممکن است درد را کاهش داده و پروسه درمان را سریع‌تر کند . از پزشک یا دندان‌پزشک خود درباره اینکه این روش مناسب شما است یا خیر سؤال کنید .
برای پیشگیری از آفت چه کنیم ؟
اگر دچار کمبود مواد مغذی باشید ، ممکن است آفت دهان شما دوباره بازگردد . با پزشک خود در مورد مصرف فولات ، ویتامین B12 ، زینک ، آهن و دیگر ویتامین‌ها صحبت کنید . ممکن است مصرف موارد گفته‌شده باعث جلوگیری از بروز آفت دهان در آینده شود .
ممکن است پزشک شما برای تشخیص کمبود مواد مغذی شما ، برای شما آزمایش خون تجویز کند .
نکات مهم درمان سریع آفت دهان
- اگر آفت دهان شما با دیگر بیماری‌ها مرتبط باشد ، شما نیازمند درمان دیگر بیماری‌ها هستید تا آفت دهان دوباره رخ ندهد.
- آفت دهان همانند تب‌خال نیست . تب‌خال توسط ویروس هرپس به وجود می‌آید اما آفت دهان این‌گونه نیست .
- شما می‌توانید با ترکیب آبلیمو و عسل نیز به جنگ آفت دهان بروید . عسل و آبلیمو را مخلوط‌کنید و به‌وسیله گوش پاک‌کن یا دست تمیز آن را روی آفت بزنید . همچنین شما می‌توانید فقط از آبلیمو و بدون عسل نیز استفاده کنید . این درمان این‌گونه بهتر بوده و سریع‌تر عمل می‌کند .
- در طب سنتی استفاده از رب انار به‌صورت دهانشویه برای درمان آفت استفاده می‌شود .