در نوزادان ، زردی یکی از وضعیت‌های رایج است که به‌وسیله متخصص اطفال تشخیص و درمان می‌شود . حدود 50% از نوزادان عادی و حدود 80% از نوزادان نارس دچار زردی می‌شوند .
زردی درزمانی رخ می‌دهد که نوزاد به‌سختی می‌تواند بیلی‌روبین را تجزیه کند و سلول‌های قرمز خون رنگ زرد به خود می‌گیرند .
علائم اصلی زردی ، زردی پوست و چشم است . اگر نوزاد برای زردی نیاز به درمان‌های پزشکی داشته باشد ، این درمان‌ها معمولاً مؤثر هستند و جای هیچ نگرانی‌ای نیست .
تشخیص زردی در نوزادان
علائم زردی چه چیزهایی هستند ؟
علائم اصلی زردی همانظور که از نام آن پیداست زرد شدن پوست ( مخصوصاً در کف دست‌وپا ) و سفیدی چشم است . در بیشتر نوزادان زردی نیاز به درمان ندارد ، اما شما باید حواستان باشد که علائم زردی بدتر نشوند .
حواستان به علائم زیر باشد
1 – عمیق‌تر شدن زردی پوست نشان‌دهنده بدتر شدن آن است .
2 – حواستان باشد که زردی به دیگر نقاط بدن مانند شکم ، دست‌ها و پاها گسترش نیابد .
3 – بی میلی به غذا در نوزاد می‌تواند نشانه بدتر شدن زردی باشد .
4 – صدای بلند گریه می‌تواند بدتر شدن زردی در نوزاد باشد .
آیا واقعا نوزاد ما زردی دارد ؟
ممکن است زردی نوزاد در بیمارستان تشخیص داده نشود ؛ بنابراین اگر به داشتن زردی در بچه خود شک دارید ، می‌توانید در خانه تست آن را انجام دهید که بسیار ساده و سریع است .
اگر پوست کودک شما سفید است : انگشت خود را روی پوست بچه فشار دهید ، این کار خون را برای لحظاتی از پوست دور می‌کند . اگر پوست سفید شد ، یعنی مشکلی نیست ، اما اگر زرد ماند یعنی زردی دارد .
شاید بهترین مکان برای تشخیص فشار دادن بسیار آرام بینی است ، زیرا رگ‌های خونی زیادی در آن واقع‌شده است .
تست را در مکانی که نور خوبی دارد انجام دهید تا تغییر رنگ را به‌خوبی ببینید .
اگر کودکان پوست تیره‌ای دارد : زردی را از چشم‌ها ، ناخن‌ها ، کف دست‌ها و لثه‌ها بررسی کنید .
اگر با انجام آزمایش‌های گفته شده نسبت به داشتن زردی در کودک خود شک کردید ، با پزشک خود تماس بگیرید .
تشخیص قطعی زردی در نوزادان چگونه است ؟
پزشک شما با اندازه‌گیری میزان بیلی‌روبین موجود در خون نوزاد می‌تواند میزان زردی در کودک را تشخیص دهد و درمان لازم را به شما پیشنهاد دهد .
پزشک با استفاده از ” بیلی‌روبین سنج ” می‌توانند زردی را در نوزاد شما تشخیص دهند .
ممکن است پزشک برای کودک شما آزمایش خون و ادرار نیز تجویز کند .
پزشک با توجه به فاکتورهایی مانند : زایمان زودرس ، میزان و کیفیت غذای نوزاد و سن نوزاد ، برنامه درمانی برای او می‌چیند .
اگر کودک شما دارای خواهر یا برادرهای بزرگ‌تر باشد که دچار یرقان شدید شده‌اند ، پزشک این مورد را نیز در برنامه درمانی کودک مدنظر قرار می‌دهد .
چه زمانی به اورژانس مراجعه کنیم ؟
اگر زردی درمان نشود ، بیلی‌روبین می‌تواند وارد مغز بچه شده و باعث مشکلی به نام انسفالوپاتی شود .
شما باید سریعاً و قبل از اینکه آسیب مغزی ایجاد شود به پزشک مراجعه کنید . بعضی از نشانه‌ها هستند که می‌توانید با دیدن آن‌ها سریعاً به پزشک مراجعه کنید .
علائم خطرناک :
- تب یا استفراغ
- قوس گردن یا پشت
- بی میلی و به‌سختی از خواب بیدار شدن
- تغذیه ضعیف
چرا درمان زردی مهم است ؟
در بیشتر موارد زردی به‌خودی‌خود طی 1 تا 2 هفته از بین می‌رود . در ضمن خیلی مهم است که به پزشک مراجعه کنید ، زیرا اگر درمان‌نشده باقی بماند ، کرن ایکتروس رخ می‌دهد ، که یک آسیب دائمی به مغز است .
نشانه‌ها :
1 – حرکات کنترل نشده یا غیرارادی شواهدی از کرن ایکتروس است .
2 – کاهش شنوایی می‌تواند نشانه آسیب مغزی باشد .
درمان زردی در نوزادان
درمان زردی ساده با نور فیلتر شده : بهترین روش درمانی ساده برای زردی معمولی قرار دادن نوزاد در مقابل نور آفتاب فیلتر شده است که می‌توان با استفاده از پنجره پلاریزه یا سایه در خانه آن را تهیه کرد . همچنین می‌توانید به مدت 5 دقیقه 2 بار در روز بچه را بیرون از خانه ببرید ، البته حواستان باشد که نوزاد نباید به‌صورت مستقیم در مقابل نور آفتاب قرار بگیرند و حتماً باید روی او را بپوشانید . این نکته در هنگام استفاده از پنجره نیز صادق است ، یعنی از شیشه معمولی نباید استفاده شود .
به دلیل حساس بودن پوست نوزاد نسبت به آفتاب ، شما نباید نوزاد را در مقابل نور مستقیم آفتاب قرار دهید .
میزان غذای نوزاد خود را افزایش دهید : شیر دادن طبیعی مادر برای نوزاد شما مهم است ، زیرا در کار کردن شکم نوزاد مشارکت دارد که باعث دفع بیلی‌روبین از بدن نوزاد می‌شود . هرچقدر نوزاد بیشتر شیر بخورد ، شیر بیشتری تولیدشده و بیلی‌روبین بیشتری از بدن بچه خارج می‌شود . ممکن است پزشک افزایش تغذیه نوزاد را به شما پیشنهاد بدهد .
نوزاد ممکن است بین 8 تا 10 بار نیاز به غذا داشته باشد . ممکن است مکمل نیز برای نوزاد تجویز شود .
بدن نوزاد را باید پر آب نگه داشت تا به خارج‌سازی بیلی‌روبین از بدن او کمک کرد .
lactation professional : به افرادی گفته می‌شود که درزمینهٔ شیردهی و تقویت آن تخصص دارند .
نوردرمانی ( فتوتراپی ) می‌تواند سطح بیلی‌روبین را کاهش دهد . پزشک شما ممکن است نوردرمانی در خانه یا بیمارستان را به شما توصیه کند . در این روش نوزاد شما در مقابل نوری قرار می‌گیرد که باعث تغییر شکل و ساختار مولکول بیلی‌روبین می‌شود ، بنابراین بیلی‌روبین از راه مدفوع و ادرار دفع می‌شود .
وزن کودک شما هرروز چک می‌شود و میزان بیلی‌روبین خون او نیز اغلب چک خواهد شد .
در طول درمان کودک شما پوشک شده و از پدهایی برای محافظت از چشمانش استفاده می‌شود .
تزریق کردن خون به نوزاد : درصورتی‌که هنوز هم‌سطح بیلی‌روبین در خون نوزاد شما بالا باشد ، تزریق کردن خون به نوزاد ممکن است توسط پزشک به شما توصیه شود . در طول این کار خون جدیدی به نوزاد تزریق می‌شود و خونی که دارای بیلی‌روبین زیاد است از بدن نوزاد خارج می‌گردد .
وضعیت نوزاد به‌خوبی در طول تزریق به خوبی بررسی می‌شود .
تعویض خون می‌تواند چند ساعت به طول بی انجامد .
بعد از تزریق خون ، دوباره تست بیلی‌روبین از نوزاد گرفته می‌شود و درصورتی‌که هنوز هم میزان آن بالا باشد ، دوباره تزریق خون را انجام می‌دهند .
جلوگیری از زردی
در اوایل بارداری آزمایش خون بدهید . ترکیبات خونی‌ای وجود دارند که بین مادر و کودک در تضاد هستند . اگر سلول‌های خون مادر با عبور از جفت به نوزاد دسترسی پیدا کنند ، مادر می‌تواند آنتی‌بادی‌هایی تشکیل دهد که منجر به ایجاد زردی در نوزاد می‌شود .
ABO و همچنین RH ناسازگار هستند و می‌توانند منجر به ایجاد زردی شود که البته می‌توان با آزمایش خون در اوایل بارداری آن را تشخیص داد .
نوع خونی ناسازگار را می‌توان با مصرف RH-immune globulin و با تجویز پزشک در هفته هشتم بارداری ، درمان کرد .
جلوگیری از زردی در نوزادان : اغلب به کودک غذا دهید ، تا بتوانید سطح بیلی‌روبین را با کار کردن شکم نوزاد کنترل کنید . حتی اگر زردی در نوزاد شما تشخیص داده نشود ، شما می‌توانید با این کار سطح بیلی‌روبین را کاهش دهید .
8 تا 12 بار به بچه غذا دهید تا ریسک ابتلا به زردی را به‌صورت قابل‌توجهی کاهش دهید .
از سبک زندگی‌ای که منجر به نوزاد نارس یا تولد زودهنگام می‌شود ، اجتناب کنید . سطح بالای بیلی‌روبین در بیشتر از هشتاد درصد نوزادان نارس رخ می‌دهد . میزان سطح بیلی‌روبین تقریباً بدون استثناء در کودکانی که در هفته 35 ام یا کمتر متولد می‌شوند بالا است .
مواردی که در تولد زود هنگام نقش دارند :
سیگار : باعث افزایش ریسک تولد زودهنگام می‌شود .
مواد مخدر : در تولد زودهنگام مشارکت دارد .
الکل : مصرف الکل نیز می‌تواند در تولد زودهنگام نقش داشته باشد .