ملاسما یک بیماری مزمن پوستی است که باعث ایجاد تغییر رنگ پوست عموماً در صورت میشود . معمولاً به‌صورت لکه‌های قهوه‌ای ، قهوه‌ای مایل به زرد ، نیلی در امتداد بالای گونه ، بالای لب ، پیشانی و چانه ظاهر میشود . علت‌های اصلی ملاسما تغییرات هورمونی و در معرض نور آفتاب بودن است . بسیاری از خانم‌ها در هنگام بارداری ملاسما را تجربه می‌کنند که این نوع ملاسما عموماً به‌طور طبیعی بعد از وضع حمل بهتر میشود .
درمان دارویی ملاسما
با پزشک متخصص مشورت کنید . با پزشک خود درباره داروها و کرم‌های مؤثر در درمان ملاسما مشورت کنید سپس به متخصص پوست مراجعه کنید . با توجه به بیمه‌ای که دارید و هزینه‌ای که می‌خواهید بدهید با پزشک خود صحبت کنید .
چه داروهایی می‌توانند باعث ملاسما شوند ؟ بعضی از داروها مانند قرص‌های کنترل بارداری و درمان جایگزینی هورمون می‌تواند روی هورمون‌ها و تولید ملاسما تأثیرگذار باشد . در مورد این داروها با پزشک خود مشورت کنید .
درست است که ملاسما در بارداری شایع است اما می‌تواند به دلیل مصرف دارو و موقعیتی که هورمون‌ها بوجود می آورند ، اتفاق می‌افتد . داروهای خوراکی پیشگیری از بارداری و درمان جایگزینی هورمون علت‌های اصلی ملاسما بعد از بارداری است . شما می‌توانید با مشورت با پزشک داروهای مصرفی را قطع یا تعویض کرده و ببینید که ملاسما به‌طور طبیعی از بین می‌رود یا خیر ؟
اصلاح درمان جایگزینی هورمون را انجام دهید . اغلب متوقف کردن درمان جایگزینی هورمون غیرممکن است بنابراین با پزشک خود درباره تصحیح یا متوقف کردن آن مشورت کنید . هرچند می‌توانید با تغییر درمان کمتر دچار ملاسما شوید . هرگونه تغییر را حتماً زیر نظر پزشک انجام دهید .
درمان جایگزینی هورمون را در شب انجام دهید زیرا استفاده آن در صبح می‌تواند باعث افزایش ریسک ملاسما را به دلیل وجود آفتاب بالا ببرد .
کرم و چسب‌ها تمایل کمتری به ایجاد ملاسما نسبت به نوع خوراکی دارند .
از پزشک خود درباره کمترین دز مصرفی ممکن سؤال کنید .
در مورد تجویز کرم هیدروکورتیزون با پزشک مشورت کنید . بسیاری از محصولات بدون نسخه دارای هیدروکینون هستند اما نوع قوی آن فقط با تجویز پزشک قابل تهیه است که تأثیر بسیار بیشتری در روشن کردن پوست دارد .
هیدروکینون به‌صورت کرم ، لوسیون ، ژل و مایع عرضه میشود . هیدروکینون با بلاک کردن پروسه شیمیایی پوست برای تولید ملانین ( ملانین باعث ایجاد لک میشود ) می‌تواند باعث کاهش ایجاد ملاسما بشود .
هیدروکینونها عموماً با غلظت 4% تجویز می‌شوند . غلظت بالاتر هیدروکینون می‌تواند خطرناک باشد و باعث تغییر دائمی رنگ پوست (Ochronosis ) میشود .
داروی درمان ملاسما را حتماً تهیه کنید . اولین درمان برای ملاسما عموماً هیدروکینون است اما برای تأثیر بیشتر ممکن است متخصص پوست برای شما داروهای دیگری نیز تجویز کند .
تریتینوئید و کورتیکواستروئید عموماً به‌عنوان درمان‌های رده دوم مورداستفاده قرار می‌گیرند . هردوی مواد گفته‌شده باعث بالا بردن سرعت ریزش پوست و جایگزینی سلول‌های پوست میشود .
بعضی از پزشکان کرم‌های 3کاره برای بیماران تجویز می‌کنند که دارای تریتینوید ،کورتیکو استروئید و هیدروکینون در یک محصول است .
گزینه‌های دیگر درمان شامل آزلاییک اسید و کوجیک اسید است که می‌توانند تولید رنگ‌دانه‌های پوستی که پوست را تیره می‌کنند را کاهش دهند .
درمان تخصصی ملاسما
لایه‌برداری شیمیایی انجام دهید . روشی است که با استفاده از اسید گلیکولیک یا دیگر ساینده‌های شیمیایی مشابه ، لایه‌برداری مناطق آلوده‌شده به ملاسما در لایه بیرونی پوست را انجام میدهند .
در این روش با استفاده از مایع شیمایی که به پوست می‌زنند به‌صورت ملایم لایه بیرونی پوست را می‌سوزانند و پوستی تازه و بدون ملاسما برای شما به ارمغان می‌آید . هرچند در صورت درمان نکردن مشکلات هورمونی این روش از ملاسما جلوگیری نمی‌کند .
درحالی‌که اسید گلیکولیک یکی از رایج‌ترین گزینه‌هاست ، اسید تری کلرواستیک نیز از دیگر گزینه‌هاست که ترکیبی شبیه به سرکه است . استفاده از این اسید می‌تواند مقدار درد بیشتری داشته باشد اما برای ملاسماهای شدید گزینه خوبی است .
میکرودرماابرژن و درماابرژن را در نظر داشته باشید . در طول این درمان لایه بیرونی پوست به‌تدریج از بین می‌رود سپس پوستی پاک و بدون ملاسما جای آن را می‌گیرد .
هر دو روش میکرودرماابرژن و درماابرژن به‌وسیله مواد ساینده لایه سطحی پوست را ( لایه مرده پوست ) را برمی‌دارند . معمولاً حدود 5 جلسه موردنیاز است که بین جلسات باید 2 تا 4 هفته فاصله باشد .
حواستان به لیزر درمانی باشد . بعضی از لیزرها می‌توانند به از بین بردن ملاسما کمک کنند اما بعضی از آن‌ها باعث بدتر شدن آن می‌شوند . لیزر را فقط زیر نظر یک حرفه‌ای معتبر انجام دهید .
به دنبال لیزر ترمیمی یا fractional dual laser باشید که فقط رنگ سطح پوست را هدف قرار میدهند .
درمان با fractional dual laser قیمت بالایی دارد و ممکن است به 3 تا 4 جلسه در مدت 3 تا 6 ماه نیاز داشته باشید .
درمان با پلاسمای غنی پلاکت ( PRP ) را امتحان کنید . در این روش درمانی پلاسمای غنی‌شده برای ریکاوری به بدن تزریق میشود . شواهد اخیر نشان میدهند که به‌غیراز درمان ملاسما این روش می‌تواند از عود کردن آن جلوگیری نیز بکند .
درمان‌های خانگی ملاسما
از پوست خود در مقابل آفتاب محافظت کنید . با استفاده از کرم ضد آفتاب از پوست خود در مقابل آفتاب محافظت کنید . این کار می‌تواند از شیوع ملاسما جلوگیری کند و ریسک بدتر شدن ملاسما را کاهش دهد .
20 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید از کرم ضد آفتاب استفاده کنید . از کرم ضد آفتاب با فاکتور محافظتی ( SPF ) 30 یا بالاتر استفاده کنید و به دنبال کرمی با موادمغذی مثل زینک باشید .
از عینک آفتابی و کلاه آفتاب‌گیر هم استفاده کنید . استفاده از لباس‌هایی که پوست را بیشتر پوشش میدهند نیز پیشنهاد میشود .
همچنین می‌توانید از کرم ضد آفتاب دولایه استفاده کنید . استفاده از کرم ضد آفتاب 15 روی کرم ضد آفتاب 30 می‌تواند محافظت بیشتری از پوست شما انجام دهد .
آرام باشید . استرس می‌تواند باعث بر هم زدن تعادل هورمونی بشود ، درصورتی‌که ملاسمای شما به دلیل عدم تعادل هورمونی باشد باید راهی برای کاهش استرس پیدا کنید .
از مدیتیشن یا یوگا می‌توانید برای کاهش استرس استفاده کنید . تنفس عمیق ، پیاده‌روی در پارک یا خواندن کتاب می‌تواند کمک‌کننده باشد .
از کرم هیدروکینون استفاده کنید . این کرم هم به‌صورت نسخه آزاد و هم به‌صورت داروی تجویزی ( قوی‌تر ) قابل تهیه است . هیدروکینون می‌تواند باعث روشن شدن پوست شود که نتیجه آن محو شدن ملاسما خواهد بود .
هیدروکینون به‌صورت ژل ، لوسیون و کرم عرضه میشود که با بلوکه کردن پروسه شیمیایی طبیعی پوست که باعث تولید ملانین میشود ملاسما را کاهش می‌دهد .
کرم هیدروکینون کمی خاصیت ضد آفتاب نیز دارد و می‌تواند پوست شمارا در مقابل آفتاب حفظ کند و اثر چندگانه دارد .
کرم‌های نسخه آزاد هیدروکینون عموماً دارای غلظت 2% است .
کرم حاوی سیستیمین (cysteamine ) مصرف کنید . سیستیمن به‌صورت طبیعی در بدن انسان وجود دارد که تأثیر آن در درمان ملاسما اثبات‌شده است و مصرف آن بی‌خطر است .
سیستامین محصول طبیعی متابولیسم L-cysteine در بدن انسان است . این ماده یک آنتی‌اکسیدان طبیعی بوده و ملانین را مهار می‌کند .
استفاده از کرم کوجیک اسید و ملاپرکس را فراموش نکنید . هردوی آن‌ها خاصیت روشن‌کنندگی پوست رادارند اما ضعیف‌تر و کمتر خاصیت تحریک‌کنندگی نسبت به هیدروکینون دارند . این ترکیبات باعث آرام کردن سرعت تولید رنگدانه های تیره پوست می‌شوند ، درنتیجه سلول‌های جدید پوست که تولید می‌شوند کمتر تیره بوده و بودن ملاسما داخل آن سخت خواهد شد .
رتینوئید را تست کنید . رتینوئید یک نوع ویتامین A است که باعث افزایش نرخ دفع سلول‌های مرده پوست میشود . استفاده از رتینوئید می‌تواند باعث کمک کردن به از بین رفتن سریع‌تر ملاسما بشود .
توجه داشته باشید که علت ملاسما باید از بین برود زیرا ممکن است پوست جدید هم دچار ملاسما باشد و از بین بردن سریع‌تر پوست مرده تأثیر نداشته باشد .
توت کاغذی ( paper mulberry ) را امتحان کنید . این گیاه درخت کوچکی دارد و خواص غیرپزشکی زیادی در آن وجود دارد . عصاره یا محصولات حاوی عصاره این گیاه می‌تواند به‌صورت خوراکی و موضعی در درمان ملاسما استفاده شود . طبق گفته شرکت سازنده محصول آن را مصرف کنید .
دیگر مواد مؤثر را استفاده کنید . ترکیبات دیگری هستند که نشان داده‌شده است اگر به‌صورت موضعی مصرف شود می‌توانند روی ملاسما مؤثر باشد .
دیگر مواد موثر در درمان ملاسما :
- ویتامین C
- سرکه سیب
- عصاره پوست لیمو
- اسیدلاکتیک
- اید ماندلیک
- آب تره
این مواد باعث ریلکس کردن ترکیبات تولید رنگدانه در پوست شده و عوارضی مانند حساس شدن به نور و تحریک کردن پوست را نیز ندارند .
صبر داشته باشید . اگر ملاسما به دلیل بارداری رخ‌داده باشد بعد از زایمان از بین می‌روند . بااین‌حال احتمالاً بیشتری دارد که در بارداری‌های بعدی دچار ملاسما بشوید .
اگر ملاسما به دلیل بارداری نباشد درمان آن می‌تواند طولانی‌تر باشد و درمان آن نیز سخت است .
نکته : اگر بعد از شروع به درمان ملاسما پوستتان تحریک شد ، پوست تیره شد یا دیگر علائم پوستی ظاهر گردید با پزشک خود مشورت کنید .