شما باید بدانید که با خوردن قرص ، دمنوش و دیگر مواد بادشکن و ضد نفخ فقط به طور موقت تولید باد معده را خنثی کرده اید و در صورت مصرف نکردن آنها باز هم دچار این میشکل میشوید . تنها راه باقی مانده فهمیدن علت و درست غذا خوردن میباشد تا بتوان برای همیشه این مشکل را از بین برد .
این مقاله ترجمه 2 کتاب معروف از سایت آمازون با نام های زیر میباشد :
این مقاله چه کمکی به شما خواهد کرد ؟
این مقاله در مورد سیستم گوارش و طرز تولید باد معده شروع شده سپس درمان و جلوگیری از آن را به طور کامل یاد خواهید گرفت .
باد معده زیاد و کنترل نداشتن روی آن در بسیاری از شرایط باعث خجالت زدگی و آبرو ریزی خواهد شد . مشکل بسیار از افراد نیز خارج شدن باد معده در هنگام خواب است که آن هم یک مشکل بزرگ است ، البته به سادگی میتوان تمام این مشکلات را حل کرد اگر بدانید که چگونه باد معده تولید میشود و چگونه میتوان از زیاد شدن آن جلوگیری کرد . البته باد معده تا حدودی طبیعی است اما خارج شدن باد معده در مکان های عمومی و جلوی دیگران کار پسندیده ای نیست .
فصل اول : چرا این اتفاق می افتد ؟ حقایق باد معده چیست ؟
آیا باد معده زیاد ارثی است ؟
باد معده ارثی نیست بلکه مقدار متان ( عامل اصلی بوی بد باد معده ) موجود در آن ارثی است . تمام افراد در باد معده خود متان ندارند . متان بوسیله باکتری در داخل روده تولید میشود و توسط سلول های بدن تولید نمیشود . به دلایل نا مشخصی کسانیکه پدر و مادرشان تولید متان داشته باشند فرزند آنها نیز به احتمال زیاد این گونه خواهد بود . اگر پدر و مادر هر 2 تولید کننده متان باشند فرزند آنها 95% احتمال دارد که مثل آنها باشد .
چرا و چگونه باد معده تولید میشود ؟
با یک سفر به سیستم گوارش جواب این سوال را پیدا میکنیم 🙂 . وقتیکه غذا خورده میشود به همراه آن مقداری هوا نیز بلعیده میشود . دندان ها غذا را به تکه های کوچک تقسیم کرده و با بزاق دهان ترکیب میکند . بزاق دهان دارای مقداری آنزیم های گوارشی می باشد یعنی هضم غذا از دهان شروع میشود سپس غذا به معده رسیده و با آنزیم های هضم غذا ترکیب شده و هضم میشود . غذا بوسیله این آنزیم ها به سادگی هضم شده و میتواند مواد مغذی خود را به خون برساند اما تمام غذا با این آنزیم ها تجزیه نمیشوند و این موقع است که باکتری های روده وارد عمل میشوند و باعث ایجاد باد معده خواهند شد .
باکتری های موجود در روده وظیفه تجزیه کردن غذا و جذب مواد مغذی غذا را به عهده دارند همچنین باعث شکسته شدن مولکول های باقی مانده میشوند . پروسه هضم با تخمیر شدن مولکول های قند ( منظور فقط قند معمولی نیست ) تجزیه نشده که باعث بوجود آمدن واکنش شیمیایی میشود باعث ایجاد باد معده میشود .
علت های ایجاد باد معده به 4 دلیل عمده تقسیم میشوند :
- تجزیه و هضم غذا یا واکنش های شیمیایی در روده
- قورت دادن هوا
- گاز تولید شده بوسیله باکتری های زنده در روده
- گازهای منتشر شده از خون در دستگاه گوارش
چرا باد معده بوی بدی دارد ؟
تا الان فهمیدید که چگونه باد معده تولید میشود ولی نمیدانید که چرا بوی بدی میدهد . روده حاوی ترکیبی از گازهایی مانند : اکسیژن ، دی اکسید کربن ، متان و سولفید هیدرون میباشد . بله ترکیب اکسیژن و متان در باد معده باعث اشتعال پذیری آن میشود . گاز سولفید هیدروژن باعث ایجاد بوی تخم مرغ گندیده خواهد شد . ترکیب و مقدار این گازها به مواد غذایی مصرف شده بستگی دارد . مواد غذایی حاوی سولفور بالا باعث ایجاد بوی بد باد معده خواهند شد .
مواد تشکیل دهنده باد معده :
- نیتروژن 20 -90%
- هیدروژن 0-50%
- دی اکسید کربن 10-30%
- اکسیژن 0-10%
- متان 0-10%
جمع بندی : بنابراین عوامل زیر در ایجاد باد معده و بوی بد آن تاثیر دارند :
- مقدار غذای خورده شده
- نوع غذا
- مقدار جویدن غذا
- مقدار آنزیم های داخل معده
- مقدار باکتری های خوب در روده
- بیماری های روده
- در ادامه برای همه آنها راه کارهایی ارائه خواهد شد .
فصل دوم : حقایق تغذیه ای برای کاهش باد معده
مواد غذایی که باعث جلوگیری از باد معده و یا بیشتر شده آن میشوند کدامند ؟
احساس ناراحتی در شکم ممکن است بعد از خوردن مواد غذایی خاصی اتفاق بی افتد که دی این صورت بعد از تغییر دادن غذا این حالت را احساس نخواهید کرد . در ادامه مواد غذایی باد ساز را بررسی میکنیم .
آیا کربوهیدارت زیادی مصرف میکنید ؟ آیا سیب زمینی زیاد میخورید ؟
زمان آن رسیده است که رژیم غذایی خود را تغییر دهید و کمتر کربوهیدرات بخورید .
چرا کربوهیدرات باعث ایجاد باد معده میشود ؟
بسیار ساده است ! علم ثابت کرده است که قند به سادگی تخمیر میشود و کربوهیدرات بعد از تجزیه ( شکسته شدن ) به قند معمولی تبدیل میشود . قند موجود در مواد غذایی بوسیله آنزیم های معده تجزیه نمیشود در صورتیکه بقیه مواد غذایی کاملا تجزیه و هضم خواهند شد .
سیب زمینی حاوی کربوهیدارت زیادی است که به قند تبدیل میشود و قند نقش اساسی در تولید باد معده ایفا میکند بنابراین مصرف : سیب زمینی ، نشاسته و لوبیا را به حداقل برسانید .
کربوهیدرات های پیچیده باعث ایجاد باد کمتری میشوند زیرا زمان بیشتری برای هضم شدن نیاز دارند .
کربوهیدرات های باد ساز :
- غلات
- نان
- غلات صبحانه
- میوه
- لوبیا
- ریشه سزیجات : هویج ، سیب زمینی ، تربچه
- لبنیات
- حبوبات
- مواد غذایی درست شده با آرد سفید مثل : نان ، ماکارونی
- میوه های حاوی کربوهیدرت ساده : زردآلو ، خرما ، بلوبری ، موز ، انگور ، سیب ، پرتغال ، گلابی ، آناناس ، توت فرنگی ، هندوانه و کشمش
کربوهیدارت ها نقش مهمی در تولید انرژی بدن دارند و نباید حذف شوند باید به صورت درست و متعادل مصرف شوند .
مشکل مصرف لبنیات چیست ؟
اصلا دور از انتظار نیست که شیر باعث ایجاد باد معده در آنها میشود . همچنین شیر با اسهال ، استفراق و درد شکم در ارتباط است . افراد زیادی علت آن را نمیدانند و فقط شیر خوردن را کنار میگذارند . به این مشکل عدم تحمل لاکتوز میگویند . لاکتوز یک نوع قند موجود در شیر است که توسط آنزیمی به نام لاکتاز به قند ساده تجزیه میشود .
آنزیم لاکتوز به صورت مادر زادی در افراد وجود ندارد . درجات مختلفی از عدم تحمل لاکتوز وجود دارد که نسبت به آن باید مصرف لبنیات را کاهش یا قطع کرد . در کل درمانی برای آن وجود ندارد اما راههای زیادی برای بهتر کردن آن وجود دارد که در فصل چهارم توضیح می دهیم .
از مشکلات سبزیجات و میوه جات چه میدانید ؟
سبزیجات و میوه جات نیز به اندازه گوشت باعث ایجاد باد معده میشود البته گوشت دارای سولفور میباشد که باعث ایجاد بوی بدی در باد معده نیز می شود . سبزیجات زیر درست است که دارای مواد مغذی هستند اما باعث ایجاد باد معده ( سولفید هیدروژن ) نیز میشوند :
- پیاز
- گل کلم
- کلم بروکلی
- کنگر فرنگی
میوه جات نیز مشکل ساز خواهند بود و کاهش مصرف میوه های زیر نیز باعث کاهش باد معده در بعضی از افراد خواهد شد :
- سیب
- گلابی
- زردآلو
البته موارد گفته شده مواردی عمومی هستند که در بیشتر افراد دچار باد معده میشود و شما باید حواستان به دیگر مواد غذایی باشد که بعد از خوردن آنها دچار مشکلات گوارشی میشوید یا خیر .
فصل سوم : عادات غلط و باد معده
پیدا کردن مواد غذایی مشکل دار
پیدا کردن مواد غذایی که باعث باد معده میشوند کار ساده ای است اما بسیاری از بادهای معده ناشی از عادات بد و بد غذا خوردن میباشد مثل :
- خوردن کنترل نشده
- خوردن سریع
- جویدن آدامس
- سیگار کشیدن
- نوشیدنی های گازدار
- نوشیدن مایعات با نی
- مکیدن آبنبات
- قورت دادن بیشتر آب دهان
بررسی قورت دادن هوا
قورت دادن هوا در هنگام سیگار کشیدن ، آدامس خوردن و نوشیدن مایعات با نی باعث گیر کردن هوا در سیستم گوارش که در ادامه وارد روده شده و مسیری به جز خروج به صورت باد معده را ندارد . اگر هوای قورت داده شده در معده گیر کند یا در قسمت بالایی کانال هوایی به صورت آروغ زدن خارج شود . اگر هوا به روده برسد یا نتواند به صورت آروغ زدن خارج شود باعث ایجاد باد معده خواهد شد .
زیاد خوردن غذا و بوی بد باد معده
افرادی که بیش از حد غذا میخورند باعث ورود مقدار زیادی غذا به صورت یکدفعه ای به روده خواهند شد . به همین دلیل غذا خوب هضم نشده است باعث ایجاد بوی بسیار بدی خواهد شد .
اگر مواد غذایی سرخ شده و چرب نیز میل کرده باشند باعث ریسک بیشتر برای باد معده زیاد است.
فصل چهارم : باید ها و نباید
به یاد داشته باشید که باد معده یک بیماری نیست و با رعایت نکات تغذیه ای و عوض کردن سبک زندگی به سادگی قابل رفع است .
آرام غذا بخورید
آرام غذا خوردن باعث جلوگیری از به دام افتادن هوا در معده ، کاهش هوای قورت داده شده و بیش از حد نخوردن غذا ( بدن 20 دقیقه بعد از پر شدن معده به مغز دستور پر شدن معده را میدهد ) میشود . غذا با حجم کم بخورید و حداقل 2 ساعت بین وعده های غذایی فاصله بگذارید . آرام غذا خوردن با حجم کم باعث جلوگیری از بیش از حد غذا خوردن ، کاهش باد معده و جذب بهتر مواد مغذی خواهد شد .
مواد غذایی باد ساز را پیدا کنید
بدن افراد مختلف نسبت به مواد غذایی مختلفی ممکن است تولید باد معده بکنند شما باید این مواد غذایی را پیدا کنید و ببینید که بعد از خوردن کدامیک از آنها دچار باد معده زیاد میشوید . کیک های اسفنجی و مواد غذای مشابه دارای هوای اضافی در خود هستند که باید اینگونه مواد غذایی را نیز در نظر بگیرید .
بوی بد و باد معده را چگونه از بین ببریم ؟
سرخ کردنی و روغن کمتر مصرف کنید :
غذاهای سرخ کردنی حاوی روغن و چربی هستند که هضم آنها سخت است که در نهایت باعث ایجاد بوی ناخوشایند باد معده خواهد شد . ترکیب آن با مصرف مواد غذایی با سولفور بالا مثل پیاز و لوبیا باعث وخیم تر شدن اوضاع خواهد شد .
غذا را خوب بجوید :
اگر این کار را نکنید باکتری های موجود در سیستم گوارش باید غذا را هضم کنند که باعث ایجاد باد معده میشود . 20 بار غذا را بجوید .
آروغ بزنید :
با آروغ زدن هوای اضافی موجود در معده را خالی میکنید و باد معده کمتری را تجربه خواهید کرد .
کافئین کمتر مصرف کنید :
مصرف چای و قهوه را کاهش دهید و با معده خالی آنها را مصرف نکنید .
غذای تند مصرف نکنید :
غذای تند باعث سرعت دادن به حرکت غذا در سیستم گوارش و تولید گار بیشتر خواهد شد . مواد غذایی تند مثل : گشنیز ، زنجبیل ، زردچوبه ، انواع فلفل ها ، رازیانه ، زیره و هر چیز تند دیگری .
بعضی از افراد شاید زیاد باد معده نداشته باشند اما باد معده آنها بوی بسیار بدی داشته باشد . این به دلیل سولفور زیاد مواد غذایی میباشد :
مواد غذایی زیر را در رژیم غذایی خود محدود کنید یا در زمانیکه به مکان های عمومی میروید مصرف نکنید :
- تخم مرغ
- گوشت : گوشت قرمز ، مرغ و اردک
- حبوبات ، آجیل و مغزها
- سبزیجات : کلم بروکلی ، کلم ، پیاز ، گل کلم ، کلم بروکسل ، لوبیا سبز ، سیب زمینی شیرین ، اسفناج ، لوبیا ، آووکادو و حتی گوجه فرنگی ( که البته جز دسته میه جات است ) .
- سبزیجات تند : سیر ، خردل ، جعفری و پیازچه
- دیگر موارد : شییرسویا ، قهوه و چای ، بادام زمینی ، شکلات ، خامه و غلات
- غذاهای دارای پروتئین بالا سولفور بالایی نیز دارند .
- شما نباید مصرف مواد حاوی سولفور را کنار بگذارید بلکه باید در در مصرف آنها تعادل را رعایت کنید زیرا برای داشتن بدن و حتی سیستم گوارش سالم نیاز به سولفور دارید .
اگر مشکل عدم تحمل لاکتوز داشتیم چکار کنیم ؟
- از لبنیات بدون لاکتوز استفاده کنید .
- پنیرهای سفت مثل چدار مصرف کنید که لاکتوز کمتری دارد .
- حجم مصرفی لبنیات را کاهش دهید .
- لبنیات را با گوشت بخورید .
- لبنیات را با معده خالی نخورید .
اگر تمام روش های بالا شکست خورد باید مصرف لبنیات را کنار بگذارید ولی باید حواستان باشد که کلسیم و دیگر مواد مغذی موجود در آنها را بید ازمواد غذایی دیگر تامین کنید . مواد غذایی مانند :
- توفو
- شیر سویا
- ماهی سالمون
راه پزشکی درمان عدم تحمل لاکتوز چیست ؟
شربت های لاکتاز آنزیم آماده ای هستند که در بدن کسانیکه دچار عدم تحمل لاکتوز هستند یافت نمیشود . این شربت ها باید 24 ساعت قبل از مصرف لبنیات مصرف شوند . قبل از مصرف این شربت ها با پزشک خود مشورت کنید .
ماست بخوریم یا نه ؟
ماست جزو لبنیات است و البته از نوع تخمیر شده آن که دارای مقدار زیادی لاکتوز است . اما ماست حاوی باکتری هایی است که میتواند آنزیم لاکتاز را تولید کند همچنین به باکتری های خوب داخل روده کمک میکند . این باکتری ها باعث بهبود گوارش و کاهش باد معده خواهند شد . در هر وعده غذایی خود مقداری ماست بخورید .
مصرف پروبیوتیک خوب است یا نه ؟
پروبیوتیک ها میکرو ارگانیسم هایی هستند که مشابه باکتری هایی که در روده یافت میشود میباشند . پروبیوتیک باعث کاهش مشکلات هضم نا کامل غذا میشود .
بعضی از افرادی که باد معده زیادی دارند به دلیل کاهش باکتری های موجود در روده است . به دلیل کمبود این باکتری ها در روده غذایی که کامل هضم نشده نمیتواند تجزیه شود و باعث ایجاد باد خواهد شد . با مصرف پروبیوتیک در این افراد این مشکل بهبود خواهد یافت .
فصل پنجم : دلایل دیگر باد معده
چه چیزهای دیگری میتواند باعث ایجاد باد معده شود ؟
فقط غذا و روده باعث ایجاد باد معده اضافی نمیشوند . موارد زیر نیز میتواند تاثیر گذار باشد :
استرس
همه افراد احساس ناراحتی و باد معده زیاد را در هنگام داشتن استرس بالا در مواقعی مانند امتحان یا مصاحبه کاری را تجربه کرده اند . علت آن این است که اضطراب و استرس بالا رفته که باعث حرکت سریعتر غذا در روده می شود . این بالا رفتن سرعت باعث درست هضم نشدن غذا بوسیله آنزیم ها در معده میشود . همین باعث میشود که غذای هضم نشده به داخل روده وارد شود و باعث ایجاد بوی بسیار بدی در باد معده بشود .
اگر دچار استرس زیادی هستید بوسیله یوگا یا گوش دادن به موسیقی و تکنیک های ریلکسیشن آن را کم کنید یا از بین ببرید .
بی تحرکی
بی تحرک بودن برای مدت طولانی باعث کاهش عملکرد ارگان های بدن میشود . بی تحرکی تاثیر مستقیم بر سیستم گوارش و هضم غذا دارد ، به دلیل اینکه بدن به انرژی کمتری نیاز دارد . در زمانیکه احساس سوزش گلو ، آروغ و باد معده کردید مقداری تحرک داشته باشید مثل پیاده روی ، شنا و دوچرخه سواری . اینکار باعث آزاد شدن هوای داخل معده نیز خواهد شد . برای داشتن سیستم گوارش سالم و دچار نشدن به دیگر بیماری ها منظم ورزش کنید .
بیماری های سیستم گوارشی
بیماری های مانند سندرم روده تحریک پذیر یا IBS میتواند باعث ایجاد باد معده زیاد بشوند که باید توسط پزشک تشخیص داده شده و درمان شود . نوشیدن یک لیوان آب گرم بعد از غذاهای سنگین باعث فعال شدن آنزیم های گوارشی و بهتر هضم شدن غذا میشود .
آخرین راه برای از بین بردن بوی بد باد معده
اگر تمام روش های گفته شده را امتحان کردید و موثر نبود میتوانید برای جلوگیری از بوی بد باد معده از لباس زیرهای دارای بوگیر استفاده کنید . این لباس زیرها دارای کربن فعال هستند که میتوانند بوی بد باد معده ( سولفید هیدروژن ) را بگیرند .
نکات بسیار مهم
فست فود کمتر بخورید زیرا در هنگام درست کردن آنها از روغن های ارزان استفاده میکنند که هضم آنها سخت است .
قبل از پختن لوبیا آن را خیس کنید .
غذای تند باعث افزایش حرکت غذا در سیستم گوارش و تولید باد معده بیشترمی شود .
برنج تنها نشاسته ای است که تولید باد نمیکند .
فیبر مثل میوه جات و سبزیجات زیاد مصرف کنید .
از قرص های ذغال فعال استفاده کنید که هم باعث کاهش باد معده و کاهش بوی آن میشود .
از ماساژ درمانی ، فشار درمانی هم میتواندی استفاده کنید .
زنان باردار بیشتر باد معده دارند .
بعضی از آتی بیوتیک ها دیگر داروها موجب ایجاد باد معده میشوند . زیرا باکتریه های خوب نیز هدف قرار میگیرند .
عوض شدن فشار مثل سوار شدن به هواپیما میتواند باعث باد معده بشود .
جمع بندی
باید بدانید باد معده یک بیماری نیست بلکه حتی نشانه داشتن سیستم گوارش سالم نیز میباشد . برای بزرگسالان روزانه 10 الی 20 عدد باد معده طبیعی میباشد . وقتی مشکل ساز میشود که در زمان و مکان نامناسب خارج شود .
برای از بین بردن نباید تمام مواد غذایی گفته شده مثل : پیاز ، کلم بروکلی ، شیر و گوشت را با یکدیگر حذف کرد بلکه باید حواستان در مقدار استفاده و هم زمانی استفاده آنها بگذارید .
غذاهای حاوی سولفور را متعادل مصرف کنید ، غذا را خوب بجوید ، هوا زیاد قورت ندهید ، آروغ بزنید ، نوشیدنی های گازدار و کافئین مصرف نکنید ، غذای تند نخورید ، غذای سرخ شده و روغنی کمتر بخورید ، با غذا ماست بخورید .
باد معده همچنان که گفته شد زیاد هم بد نیست و میتواند باعث خنده و شادی نیز بشود 🙂 .