سبکی سر میتواند علامت بیماری یا مشکلات پزشکی دیگر باشد ، اما عموما جدی نیستند و به راحتی میتوان علت آن را پیدا کرد .
سبکی سر چیست ؟
سبکی سر احساسی ناخوشاند از سرگیجه یا احساس افتادن است . سبکی سر میتواند کوتاه مدت ، بلند مدت ، نادر یا تکرار شونده باشد . علاوه بر سرگیجه فرد مورد نظر ممکن است احساس کند که سر او وزن ندارد . همچنین ممکن است که فرد احساس کند که همه چیز درحال چرخیدن است .
علت سبکی سر چیست ؟
سبکی سر عموما دلیل ساده ای دارد که آن ، کمبود موقت اکسیژن خون در مغز است که به دلیل مواردی مانند : کاهش فشار خون ، از دست دادن سریع آب بدن مانند : استفراق ، اسهال یا تب داشتن رخ میدهد .
از دیگر علت های سبکی سر میتوان به مواد زیر اشاره کرد :
- ارتفاع زدگی ( کوه گرفتگی )
- کاهش قند خون
- کم خونی
- POST
- حمله پنیک یا وحشت زدگی
همچنین سبکی سر میتواند نشانه دیگر بیماری ها مانند موارد زیر باشد :
- مشکلات قلبی
- مشکلات تنفسی
- شوک
- خونریزی
- سکته
اگر هر یک از عارضه های خطرناک گفته شده رخ داده باشد ، معمولا علائمی مانند درد قفسه سینه ، تپش قلب ، تغییر در بینایی یا ناتوانی در صحبت کردن نیز رخ میدهد .
بسیاری از افراد با بالا رفتن سن سبکی سر را در هنگامی که سریع از حالت نشسته یا خوابیده بلند میشوند را تجربه میکنند . همچنین سبکی سر به همراه آنفولانزا ، افت قند خون ، سرماخوردگی و آلرژی نیز رخ میدهد .
سرگیجه معمولا با مصرف داروهای ضد حساسیت ، بعضی آنتی بیوتیک ها یا SSRIs برانگیخته میشود . نیکوتین برای افرادی که تجربه مصرف آن را ندارند ، و کدئین نیز میتوانند باعث ایجاد سبکی سر شوند .
درمان سبکی سر چیست ؟
درمان سبکی سر به علت ایجاد آن وابسته است . درمان های ساده میتواند مصرف مایعات باشد و در صورت داشتن حالت تهوع و استفراق شاید نیاز به تزریق سرم باشد . ( البته اگر سبکی سر به دلیل مصرف آب مسموم نباشد ) .
در صورت تعریق شدید به دلیل گرما یا فعالیت شدید بدنی ، الکترولیت های بدن دفع میشوند و در این صورت باعث ایجاد سرگیجه میشود ، بمابراین حواستان به میزان الکترولیت های بدن باشد .
درمان های پزشکی سبکی سر
چه کسانی در ریسک ابتلا به سبکی سر هستند ؟
بعضی از عوامل هستند که باعث میشوند بعضی از افراد بیشتر مستعد ایجاد سبکی سر شوند . دانستن آنها به شما و پزشکتان کمک میکند تا علت سبکی سر و درمان آن را راحت‌تر پیدا کنید .
عواملی که ریسک سبکی سر را بالا میبرند :
1 – اگر بالای 65 سال سن دارید ، شما بیشتر مستعد بیماری یا مصرف دارویی هستید که باعث ایجاد سبکی سر در شما میشود .
2 – داروهایی که برای کاهش فشار خون یا درد ، جلوگیری از صرع و آرام بخش ها میتوانند باعث ایجاد سبکی سر شوند .
3 – اگر سابقه سبکی سر در گذشته داشته باشید ، امکان ایجاد آن در آینده نیز در شما بالاست .
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم ؟
سبکی سر اغلب با مراقبت از خود خوب میشود ، اما اگر تکرار شونده ، شدید یا غیر عادی باشند ، باید به پزشک مراجعه کنید ، زیرا ممکن است نشانه بیماری جدی تری باشد .
اگر سبکی سر شدید یا علائمی مانند : آسیب به سر ، سردرد شدید ، سفت شدن گردن ، تاری دید ، از دست دادن ناگهانی شنوایی ، مشکل در صحبت کردن ، ضعف در دست یا پا ، درد قفسه سینه یا ضربان شدید یا کمِ قلب را داشتید ، سریعا با اورژانس تماس بگیرید .
پزشک شما در مورد علائم سبکی سر ، بیماری هایی که دارید و داروهایی که مصرف میکنید سوال خواهد کرد . ممکن است برای پیدا کردن علت سبکی سر ، پزشک برای شما MRI تجویز کند .
اگر پزشک شما نتواند علت سبکی سر را تشخیص دهد و این مشکل ادامه دار شد ، پزشک با تجویز دارو و مراقبت هایی که به شما توصیه میکند ، میتواند علائم شما را کنترل نماید .
درمان های دارویی و پزشکی کدامند ؟
با توجه به نتیجه ویزیت و آزمایشات شما ، پزشک برایتان درمان مناسبی را برنامه ریزی میکند . پزشک ممکن است برای شما دارو تجویز کرده یا توصیه هایی برای مدیریت استرس به شما پیشنهاد دهد .
بیماری هایی که ممکن است به آنها مبتلا باشید
مشکلات گوش داخلی : پزشک ممکن است با تجویز تمرینات VR و/یا تجویز داروهایی مانند : دیازپام ، دیمن هیدارمین و ….. به سرعت به درمان حالت تهوع و سبکی سرِ شما کمک کند .
نشانگان منییر : این بیماری باعث ایجاد احساس سرگیجه میشود و پزشک شما میتواند با تجویز داروهای ادرار آور و تغییر رژیم غذایی مانند کاهش مصرف سدیم ( نمک ) ؛ به کاهش میزان آب باقی مانده در بدن شما کمک کند .
میگرن : اگر علت سبکی سر میگرن باشد ، پزشک با پیدا کردن علت ایجاد حملات میگرنی مانند : رژیم غذایی ، استرس ، خواب ، ورزش و غیره میتواند از ایجاد آن جلوگیری کند . همچنین ممکن است برای جلوگیری از حملات میگرنی یا حالت تهوع دارو نیز تجویز کند .
اختلال اضطراب : ممکن است پزشک برای درمان این نوع بیماری ها برای شما دارو و جلسات روان درمانی را پیشنهاد دهد تا اضطراب و سرگیجه شما را درمان کند .
کم خونی : اگر کم خونی یا کمبود آهن دارید ، پزشک شما میتواند با تغییر رژیم غذایی شما این مشکل را حل کند .
مشکلات قلبی : نامنظمی ضربان قلب یا آریتمی قلبی ، ممکن است باعث کاهش حجم خون شما شود که باعث افت فشار خون یا کاهش فشار خون در هنگامیکه از حالت خوابیده یا نشسته به حالت ایستاده میروید ، بشود . ممکن است نشستن به گردش خون مناسب و تثبیت آن به شما کمک کند .
داروها : بعضی از داروها مانند : ضد تشنج و آرام بخش ها میتوانند باعث ایجاد سبکی سر شوند . پزشک شما میتواند نوع دارو یا درمان شما را عوض کند تا عوارض این داروها از بین برود .
بایدها و نبایدهای سبکی سر
هرکاری که میکنید را متوقف و استراحت کنید . مهم نیست علت سبکی سر شما چه چیزی باشد ، هر کاری که میکنید را به مدت چند دقیقه متوقف کرده و استراحت کنید . اینکار به گردش خون و تنظیم مغز کمک میکند .
تکان خوردن سریع میتواند باعث بدتر شدن سبکی سر شود و ممکن است باعث شود که تعادل خود را از دست بدهید .
اگر دراز نکشیدید و میتوانید ، سر خود را رو یا بین زانوهای خود قرار دهید . اینکار به تثبیت کردن جریان خون و از بین بردن سبکی سر کمک میکند .
نفس عمیق و پایداری بکشید . مطمئن شوید که به اندازه کافی اکسیژن مصرف میکنید ، زیرا میتواند به درمان سبکی سر کمک کند . نفس عمیق و پایدار به تامین اکسیژن حیاتی برای بدن کمک میکند ، و شما را نیز آرام میکند .
میتوانید با شمارش کردن نفس بکشید ، اینکار به تمرکز روی تثبیت کردن سطح اکسیژن و ضربان قلب شما کمک میکند ، به عنوان مثال تا 4 شماره دم و تا 4 شماره بازدم را انجام دهید . شماره ای که مناسب شماست را انتخاب کنید .
آرام و عمیق نفس کشیدن میتواند به کاهش ضربان قلب کمک کند که در نهایت سبکی سر را بهتر خواهد کرد .
رژیم غذایی سالمی داشته باشید و به صورت مرتب غذا بخورید . هم قند خون پایین و هم آهن پایین میتواند باعث احساس سبکی سر شود . مطمئن شوید که غذای سالمی میخورید و غذا را روی نظم بخورید تا از ایجاد سبکی سر جلوگیری کنید .
موادغذایی مانند : پروتئین کم چرب ، میوه ، سبزی و حبوبات میتوانند به کنترل قند خون در طول روز کمک کنند ، که در نهایت باعث میشود تا شما کمتر تمایل به احساس سبکی سر داشته باشید .
اگر شما اغلب از سبکی سری که منشاء آن افت قند خون است رنج میبرید ، یک میان وعده مانند سیب یا مواد غذایی دیگر را همراه خود داشته باشید .
اگر دچار آهن خون پایین هستید ، مواد غذایی غنی از آهن را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا سطح آهن خون را در حد مناسبی نگه دارید و احتمال ایجاد سبکی سر را نیز کاهش دهید .
موادغذایی غنی از آهن :
- گوشت قرمز
- دل ، جگر و قلوه
- اسفناج
- لوبیای خشک شده
در بعضی از موارد ، کمبود سدیم ( نمک ) در رژیم غذایی نیز میتواند باعث ایجاد سبکی سر شود . 1 قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب حل کنید و بنوشید . اینکار ممکن است به تنظیم گردش خون و بهبود سبکی سر به شما کمک کند .
از کم شدن آب بدن و گرمای زیاد اجتناب کنید . در طول روز به اندازه کافی آب مصرف کنید تا از ایجاد سبکی سر جلوگیری کرده باشید . همچنین در گرمای شدید ، مصرف آب زیاد میتواند از بیش از حد گرم شدن شما جلوگیری کند .
شما باید حداقل روزی 10 لیوان آب بنوشید تا از کم آبی بدن جلوگیری کنید .
نوشیدن آب بهترین راه برای پر آب نگه داشتن بدن است ، اما شما میتوانید از دیگر نوشیدنی ها مانند چای ، آب میوه ، نوشیدنی های ورزشی و نوشابه بدون کافئین نیز استفاده کنید .
گرمازدگی یا گرمای بیش از حد و کم آبی بدن میتواند باعث ایجاد سبکی سر شود . مصرف آب و استراحت در مکانی خنک معمولا سرگیجه را کاهش میدهد .
تا جایی که میتوانید کمتر لباس بپوشید تا زودتر خنک شوید و بدنتان آب کمتری از دست دهد .
چه چیزهایی سبکی سر را بدتر میکند ؟
بعضی از محرک ها مانند کافئین ، الکل ، تنباکو و مواد مخدر که روی گردش و ضربان قلب تاثیر میگذارند ، میتوانند باعث بدتر شدن سبکی سر در شما شوند .
استفاده از مواد گفته شده را کنار بگذارید تا از ایجاد سبکی سر یا بدتر شدن آن جلوگیری کنید .
اگر سبکی سر شدید بود چه کنیم ؟
اگر شما مرتبا دچار سبکی سر میشوید ، مخصوصا آنهایی که بدون علت هستند ، از رانندگی و کار با ماشین آلات خودداری نمایید .
با خانواده ، دوست یا فردی هماهنگ باشید تا شما را در حمل و نقل و دیگر فعالیت ها کمک کند ، اینکار به جلوگیری از آسیب زدن به خود ضروری است .
خانه خود را درست کنید ، یعنی مکان های نوک تیز و خطرناک که ممکن است در صورت از دست دادن تعادل باعث آسیب به شما شوند را به نوعی پوشش دهید .
نکات مهم
1 – آرام باشید ، وحشت کردن میتواند سبکی سر را بدتر کند .
2 – درمکانی با تهویه هوای مناسب یا کنار پنجره بنشینید و آب خنک بنوشید .